Friday, October 9, 2009

Zanniat Auaw Vol-1 Issue-10 October 2009

Editorial
Thu kin daih tlang, ang kul ngai..
Iit hnak u le nau te kin thudaihdaan zawng kinmah lala hlirsal pha halsing lai, kin miphun le ramca khangsohnak pakhat i thai tuhin ruathnak nai ing.

Thil zaizongza kin per, kin bawnhnak ah kaimah thu heh Thu, kaimah la heh La, kaimah bawnhnak lo tu.. ti ai ruathnakin naihnak te, mah bawnhnak lotu zaikhai siar lo, mah neuin zaikhai bawntumhnak nai loi lo; kaimah tel loin tu.. ti ai ruathnak ti ai ruathnak kin naihnak te in tu khangsohnak ah kin hoi tuh lo ii.

Kin, khua kin ram, kin miphun iit ngaingai lesing khaw mite bawnhnak le perhnak te khai siik menma lo ai, a kontin bawm ve ngang, a kontin pha sawn ni, ti ai ruathnak thawn kin fim kin thiamhnak te paamhaih loin thawh ve nga sing. Miphun le ram ca ai naper heh ramsong ai mi hmuahhmuah kin veksen mawhphurhnak ii.

Raalkhat lamin mi bawnhnak hlir meenma ai thil pha bawnhiamhnak thinlung nai loilo fangin tu zeikhai phathnemhnak um tuh lo ii. Kin per le kin bawnhnak leek heh siik loin mite bawnhnak khai siiksah, lingsah thiam ve nga sing.

Ciamanin, thu kin daihdaan heh kinmah lala hlir saal pha hal nga sing. Thu pha, la pha kin linghnak te khai iithnak thinlung thawn cuukduun, relduun nga sing. Kin khua, kin ram, miphun khangso tuh hnakin kin thudaihdaan heh mite in zeibangin kin hmu sah ii, zei bangin kin ruatsah ve ni?

Thu kin daih tlang, ang kul ngai ii.

LAIVUM THUTHANG

ENC in 2010 ah tel tuhin lungkhim

Oct. 2 US Senator James Webb in kum 2010 ah Burma ralkap acozah in rampum huap acozah thar riltuhhnak thula ah ENC in a pha lam sawn in hmu sah tuhin ngenhnak laai kuat ii.
ENC (Ethnic Nationalities Council) heh Burma ram ai Kawl tel lo miphun veksen in dinhnak pawlkom pui ii.

Kawl ralkap acozah in kum 2010 ah Acozah thar dintumhnak thula ah a kalh lam i loin zalen ngai le dik cang ngaiin acozah thar din tuh lam sawnin Burma ram thula ah tel selai pha sawn tuh ii tiin ENC in US Senator Jim Webb hnen ah ngen ii. Hetin US in Burma ram ai miphun le mipui te hrang bawmhnak pha ber khai i fawm ii tiin ENC in phuang ii. He laai heh 28 Sept. 2009 nia ah nganhnak ii.

Inapui 1990 kum ai Acozah thar riltlanghnak ah nehhnak cotu te pawlkom (Committee Representing Peoples' Parliament/CRPP) tu Ralkap Acozah in 2008 Daan pui (2008 Constitution) heh rem lo/thleng lo lekhaw 2010 Acozah Rilhnak ah tel tuh lo thu phuang ii. CRPP le NLD (National League for Democracy) te tu tun tian hetin 2010 Acozah Riltlang tuh hnak ah tel tum lo hlen ii.

CRPP heh NLD, ALD, Shan National League for Democracy (SNLD), Mon National Democratic Front (MNDF) le Zomi National Congress (ZNC) te tel ai September 1998 kum ah dinhnak ii.

Burma ram hrang US danglam pan

Sept. 30 Sept. 28 nia ah US in sumpaihnak lam le thil dang lam ah Burma ram hremhnak te a bawn zo hnak te heh com tuh ai, Burma ralkap acozah thawn tawkdun heh pha tuh sawn ii tiin thu suah ii. Kum 20 song US in sumpaihnak lam le bawmhnak lamah Burma heh siik lo lawlaw awng ai, hlawhtlinghnak zei khai hmu lo maanin hetin Kawl Ralkap thawn naper tlang heh pha tuh sawn ii tiin Kurt Campbell, Assistant Secretary of State in thu suah ii.

Hetin US in Burm thawn dawrdun tuhin thu than hnua fangin Sept. 29 nia ah US Assistant Secretary of State Kurt Campbel le Burma Ralkap Acozah lamin U Thaung (Minister of Science and Technology) hohahnak upa te heh New York ah tawkdun ii. He tawkdunhnak ah UN Assembly ai Burma ram palai ber General Than Swe khai tel ii.

NLD ai hotu ber Pi Suu Kyi in khai hetih bangin US in Burma Ralkap Acozah thawn dawrdun tuh tumtahhnak thula ah lungkhim ve thu le EU le Australia ram te in khai Burma ram vumah sumpai lam le pehzomhnak lamah hnuaphnalhnak te danglam ruai tuhin khai amah rori in rel sah thil thu khai Suu Kyi palai in phuang ve ii. Cen, Suu Kyi in khai tunhnak in baai sawnin Burma ram hnuaphnalhnak heh tlawm ruai tuhin US, EU le Australia ram te khai pon sah thil thu khai phuang fawm ii. Inapui hetih bangin Suu Kyi ponka thula ah Burma Ralkap Acozah bawi ber Gen. Than Swe in zei thu khai tun tian rel lai lo ii.

China in Burma thula au ve hang

Oct. 2, Geneva Geneva ai UN khawm-hnak ah Burma thawn naper tlang China le ramdang te in NLD hotu Aung San Suu Kyi heh thawnginn in suah tuhin aupui ii. India le Russia khai EU le US te thawn hmaikum ai Acozah thar riltuhnak ah Politics maan ai thawng to te tel tuhin ngen ai thawnginn in suah tuhin au tlang ve ii.

Oct. 2 nia ah Human Rights Council song ai ram 47 te in Suu Kyi suah tuhin lungkhim tlanghnak laai ngan ii. Suu Kyi heh tuntian kum 14 val thawng to zo i hang.

Suu Kyi ngenhnak pom sah lo

Oct. 2: August hla ah hla 18 thawng to tuh saalin relcathnak thula ah Aung San Suu Kyi hnen in ngenhnak laai heh Burma ram ai Rorelhnak (Court) in pom sah lo thu Oct. 2 nia ah phuang ii. Inapui Suu Kyi lam daanthiam te in ni 60 songah ngenhnak laai kuat thil ai laai kuat tuh saal ii.

1974 Ram Daanpui hmangin Suu Kyi thula heh remcang lo napui 1975 ai Daan hmangin Ralkap Acozah in daantat thil hnak a um thu Suu Kyi ai Daan thian palai in rel ii.

Burma & China ngaihduun lo pan

Oct. 1 Kawl Ralkap Acozah in Shan ram le China ram karlak ai Kokang miphun te heh roh ngaiin hnawt hnua fangin China le Burma karlak heh danglam pan hang ii.

Burma le US te dawrdunhnak khang aamaam pan hang ii ai hetih teng fangin China khai Burma vumah ponka khai kho tete hang ii. Burma in Kokang do maanin China ram ah raltlan 30,000 val tlan hang ii. Raltlan tam sawn Burma ram ah let saal napui thawng tam ngai China ram ah um pah hlen lai ii.

China ram lam ai Lincang khua le ram te in hetih bangin Burma in buaihnak pe maanin 280 million (US 41 million) sumpai kuan tuhin ngen ii. Cen China ai Ramdang Palai (Foreign Ministry) in thu suah ai buaihnak hmun ah buaihnak thar suak tuh loin Sept. 26 nia ah ngen ve ii.

Kokang te heh Burma ram ah Kawl Ralkap Acozah thawn March 1989 remhnak a hmasa ber bawntu miphun ii.

Kachin & Ralkap Acozah rem thil lo

Oct. 1: Kachin Independence Organization (KIO) le Ralkap Acozah (SPDC) lam tawkdun ai thurelcat thil loin um ii.

Ralkap Acozah lamin Maj-Gen Soe Win thawn KIO palai te heh ni 1 song Myitkyina ah thu reltlanghnak Sept. 30 nia ah nai ii. Ralkap Acozah lamin KIO heh ramri ralkap (Border Guard Force) per tuhin roh ngaiin nor napui KIO lamin lungkhim thil lo ii. KIO lamin Kachin ramri humhimtu ralkap (Kachin Regional Border Guard Force) pervo sawn daih thu rel ve ii. Kachin ralkap (Kachin Indepence Army) te heh KIO lamin amah te ram songah Burma rakap lut lekhaw hnawtsuak tuh tengtengin thusuah zo ii.

Hetih teng fangin Wah miphun te khai Ralkap Acozah lamin roh ngaiin acozah daihdaan hlun tuhin thu um teng ii. Wah te in ralkap 20,000 dung nai ve ai Ralkap Acozah thawn a kul bangin tawngdun tuhin tawlrel teng ii.

US in Burma Ralkap Acozah hlir

Oct. 1: US in tun panin Burma Ralkap Acozah thawn thureltlanghnak lamah Burma acozah lam in ram heh Democracy lam sawn fehpui tuh le feh pui tuh lo heh hlir teng ii. Aung San Suu Kyi khai thawngto hmun in hlat vual tuhin nor tete tum thu khai phuang ii. He thu heh Kurt Campbell (Assistant Secretary of State for East Asia and Pacific Affairs) in phuang ii.
Cen, politics maanin thawngto te khai suah tuhin le Burma ram ai mi tlawm sawn miphun (Ethnics) te Ralkap Acozah in roh ngaiin dohnak te khai com tuhin US in nor tete tum fawm thu khai Campbell in phuang ii. US lam in hetih bang ai Burma Ralkap Acozah thawn pondun in danglamhnak te hmu hiam ai, hmuhthilh tuh ai danglamhnak um hlah lekhaw US in Burma thawn sumpai lam ai dawrdunhnak te khai com hlen tuh thu phuang ii.

Kyat 5,000 laai suak zo
Oct. 2: Burma Ralkap Acozah in tangkaKyat 5000 laai Oct. 1 nia ah suah tuh tihnak suak zo i hang. Burma ram ai acozah Bank te le Myawaddy Bank te in he tangka-laai thar te heh mipui hnenah suah pan hang ii.

Hetih bangin Ralkap Acozah in tangka-laai thar bawn saal manin sumpaihnak lamah thilri man te man har aamaam tuh heh mi tam berin lau hnak ii. Cen, he tangka-laai thar heh hmang ngam lo mi tam ngai um ii.

Ralkap Acozah in tangka zaizah bawn ii tihnak heh phuang de lo maan tuntum khai zeizah bawn ii tihnak lin lo ii. Tangka-laai 1,000, 500, 200 le 50 te khai Acozahdaan in nung tuh hlen thu khai phuang fawm ii.
Ralkap acozah in Ks. 5,000 heh US Dollar tangka 5 (US $5) thawn tluk tlang tuhin roh ngaiin sumdawng te heh nor teng ii.

Burma Ralkap Acozah in daih bangin tangka heh bawn de ai ramsong ah thil man heh khang aamaam de ii. Tun khai thil man khang pan aamaam i hang.

LAIVUM THUTHANG
Hlivuasia lau in Pilipine ram buai ngai

Oct. 2: Philipine ram ai mi thawng tam ngai hlivuasia lau maanin umhmun him sawn lam ah tlan teng ii.

Philipine ram ai hlivuasia heh Typhoon Parma tiin ko ii. Tun naai neu ah minung million 2 inn le lo nai loin siatsuah sek awng zo ai, tun ah Typhoon Parma in siatsuahhnak hleng ruai lala ii. Ahlan ai hlivuasia heh Typhoon Ketsana tiin ko ai Vietnam, Cambodia le Laos ram te khai siatsuah dek awng ai mi 406 thi zo ii. He hlivua heh kum 40 songah a roh ber hlivuasia ii.
Parma hlivuasia heh nazi 1 ah 120-140km dung in zuang teng ii. Mithiam pawl in roh ngaiin a zuanghmun te roh ngaiin siatsuah tuh ii tiin lo phuang ve ii.

Indonesia ah hlinhlin tlung ai 1,100 thi, thawng tam ngai umhmun lin lo

Oct. 2: Roh ngaiin Indonesia ram ah Sept. 30 nia ah 7.6 magnitute ai hathnak Hlinhlin tlung maan UN lam in mi 1,100 dung thi zo thu phuang ii., Acozah lam in 777 thi thu phuang ve ii. Mi 900,000 lai in thihnak le harsahnak tuar teng ii. In thawng tam ngai hnawm sek ai mithi le miur kilkhawl in buai ngai ii.

Indonesia President Susilo Bambang Yudhoyono in a hnawm ber dinhmun tian buaipui tuhin a umhmun Jakarta, Indonesia khuapui in thu phuang ve ii. Hlinhlin heh Sumatra ai tikulh ram dung in tlung panhnak ii.
Indonesia ram heh US President Barak Obama naupang laiin lo um awnghnak hmunram ii. Tun tum khai US in $3 Million bawm tuhin thu phuang zo ii. Japan, Switzerland le Singapore te in khai mi harsa te bawm tuhin pai pan hang ii.

Indonesia ram heh kum siar hlinhlin tlung tio de ai, Oct. 1 nia ah khai 6.8 magnitute hlinhlin tlung napui mithi um lo ii. 2004 kum ai Tsunami khai he Indonesia ram lam in panhnak ii. Minung 230,000 hnakin tam sawn thi awng zo ii.

Communist kum 60 khimhnak China in lawm

Sept. 30: China in People’s Republic of China (PRC) kum 60 khimhnak Sept. 28 nia pan in lawmhnak bawn ii.

He lawmhnak puai pui heh China khuapui Beijing ah songlawi ngaiin bawn ai, 2008 kum ai Beijing Olympic puaipui bangin songlawi ngaiin bawn ii. Beijing khua song ai hmun poimawh ngaingai te khai ramdang mi te in tlawn thil tuh loin kham sek ai, buaihnak suak tuh loin palik (Police) te khai dim ngaiin dah sek ii.

He ram puaipui ah minung 100,000 vaak tlanghnak te, khuro thawng tam ngai zuang ruai tuh te, naupang 5,000 in la thawn lam thawn lawmhnak bawn tuh ai, ralkap le ralthuam lam mipui hmuh thil tuhin hmuh ruaihnak te thawn, helicopter le Jetfighter te thawn songlawi ngaiin Communist ram ihnak a kum 60 khimhnak heh lawmhnak China in bawn ii. Cen, van lam ah maivaar mawi kaphnak khai Olympic ai hnakin tam tuh sawn leh mawi sawn tuh thu khai phuang sa ii.

Rangoon, Burma ram ah khai China ram PRC kum 60 khim lawmhnak puai bawn ai Burma Ralkap Acozah mi poimawh te khai tel ii.

China ram heh a ram pum in harsa le buaihnak roh ngai tawk awng ai kum 1949 ah China ram rorelhnak People’s Republic of China (PRC) heh lo din panhnak ii. China ram ai mite in PRC heh mi tam sawn in daih ngai ai, sumpaihnak le ralthuam lamah khai laivum dinhmun ah khangso ber ram 1 i hang manin uar ngai ii.

China in N-Korea thawn thu tiam

Oct. 5: Oct. 5 nia ah ah China in laivum ram te ai pawlkom hiam nawn lo hnak North Korea thawn naper tlang tuhin thutiamhnak nai ii.
Chinese President Hu Jintao le North Korea's hotu ber Kim Jong-il heh ram 2 lungrual in naper tlang tuh i hang.

China ai Xinhua thuthang in “Thuanthu in China le North Korea ram 2 te heh thupui ber lamah lungkhim tlanghnak hetin kho tete hnak thu daak ruai ii” tiin ngan ve ii.
Oct. 6, 1949 kum panin he ram 2 te heh nongdun pan zo ai, tun kum 60 khim nia heh thuanthu ah ni poimawh ngai ii.

N-Korea ai Nuclear bomb puak ruai thu ah China in lungkhim lo thu phuang awng napui kontih bangin he thu reltlang tuh tihnak heh tun tian thusuak um lo ii. Cen, China in sumpaihnak lamah N-Korea a do fangin zaikhai phathnemhnak um tuh lo ii tiin lo phuang awng ii.

UN in Laivum pumpui hmangtuhhnak Tangka 1 bawn daih

Sept. 7: UN khawmpui UN Conference on Trade and Development (UNCTAD) ai thurelhnak ah laivum pumpui sumpaihnak lamah ham kho sinsinhnak tuhin Dollar ca ai hmang tuhhnak Tangka thar bawn daih thu phuang zo ii.

He meeting ai kaitu ram palai tam ngai lak songin China le Russia palai te in khai Tangka thar bawn tuhin a lungkhimhnak thu rel ii.
Laivum ai ram khangso cia te lakah UK le US in tangka tham lo ai harsahnak tawk de fangin China le Germany ram te hnenin puu de ii. Ciamanin UK le US ram te in Tangka Pakhat hmang tuh thula ah harsahnak nai ve ii.
Christian te sanghnak ah Bible in laivum pumpui heh thuhnaihnak 1 hnia ah um tuh ai, tangka 1 leek hmangtuh hnak tikcu hleng ruaitu tuh thawn bang ii.

American mite in Medicine lamah Nobel Prize dong

Oct. 5: Avai 100hnak Laivum ai Nobel Prize Award pehnak ah a vai-1hnak in Medicine (Sii lam) lam ah US ai mithiam 3, Elizabeth H. Blackburn, Carol W. Greider, le Jack W. Szostak te in Oct. 5 nia ah Nobel Committee in phuang ii.

Hetih bang ai Nobel Prize a donghnaksan heh minung tiksa ah telomeres le enzyme telomerasete in chromosome heh a kontin kilkhawl ii ti heh hmusuak ii. Hetih bangin Chromosome heh minung tiksa ai cell te tar/hnawm tete tuh loin kilkhawl thil ii.
He Nobel Prize a donghnak ah tangkafai in US$1.4 million tel ai, he sumpai te heh a mahte 3 bangrep neuin zem tlang ii. Cen, he Nobel prize ah sumpai lo khai thil mankhung tam ngai khai tel lai ii.

He Nobel Prize heh kum dang ai a bawndaan bang pahin Dec. 10 nia ah Stockholm khuapui ah pe tuh ii.

2016 Olympic Games Brazil ram Rio de Janeiro khauapui ah bawn tuh

Laivum ai ram lian puipui tam ngai te in 2016 Olympic Games heh amah te ram ah hleng tuh ai cuhdunhnak lak songah Brazil ram in Vote tam ber hmu ai aisu in khai cuh ben loin Rio de Janeiro khuapui ah songlawi ngaiin hmang tum ii.Brazil ram in 2014 World Cup a ram ai bawn tuh hnak ai a kulhnak te khai tun in panin ben cia liang hang ai, hetin lai takin President Luiz Inacio Lula da Silva in 2016 Olympic heh Brazil ram ah bawntuhhnak thu a za fangin a ang ze hnakin a mithli far ii.

ARTICLES
Zanniat te kin khangso awm???
- Mai Tluang Hnem Zing
Aizawl, Mizoram
Zanniat ram ah Pathian Thuthangpha kin lang hnua kumza (100) kin luantehang.
Thimhnak songan tleuhnak song ah kumzaluan lengzo hang i sing. Zanniat ram le miphun kin khangso leh solo, hlircuuk nga sing.

Ngan cawk tuh lo maan a com zawng in hlir tlang nga sing.
• Kin miphun song ah Bible Doctor Degree zirsuak pazai nai paa sing? Zir lai tang zaizah um paa sing ?
• Engineer Master Degree ngah tang pazai nai paa sing? Zir laai pazai nai paa sing?
• Medical lamah Doctor pazai nai paa sing? Zir laai pazai nai paa sing?
• Kin ram ah : University nai aw sing im?
• Hospital tang pazai nai paa sing?
• Theology tlawng pazai naipasing?

Laivumai tehhnak hmangdaan:
Ramle miphun khangso le so lo tehhnak ah phunhnih in hmang ii.
Ram pakhat ai minung pakhat in:
• Ti (Water) nikhat ah gallon zaizah hmang?
• Laihnah (Paper) nikhat ah zaizah hmang?
Acung ai tehhnak phunhnih songai pakhat leek hlir rih cuuk a singkhaw;
• Zanniat pon in Holy Bible phunzai nai paa sing?
• Zanniat pon in Solfa labu phunzai nai paa sing?
• Zanniat ponin Magagine phunzai nai paa sing?

Coilaw, Zanniat mite mitmu ai umtu te phawr in khangphawk nga sing. Kin naihsun Bible le Labu te khiah phaloze tiin siar loin um meenmaa mah. Lai tu lai siartu. Nangmah in lai lo le, siar lo le sikhaw miphun dangin lai in kin siar sah tuh lo ii. Ciamanin Zanniat te kin khangso ve ai mi cam ve kin hiam i lekhaw, kinmah Zanniat Pon hmang rori in laai ngan le laai siar zuam aamaam nga sing. Cia lo fang tu Zanniat miphun kin pairal tuh ngaingai hang ii. Miphunl pakhat in a Nunphung, a Pon le laai te ling loin thiam hlah lekhaw ciami miphun tu Mipaai ii. Paai miangmo lak ah Pon paai, Miphun paai heh poi hmuahhmuah songin a poi ber ii. Kin paai, kin ral tuh loin zuam tlang nga sing.

Dawngpui Caan
- R.W Ro Za Thang

Tholehpuai, Khrismas le Khrihfa te, Kumthar kin ling hlan lam, kin pupa te san lai ai panpah in Dawngpui ti hnak kinmah Zanniat/Lai Kumthar heh lo nai awng zo ii sing.

Zai hla/caan heh kin Dawngpui caan ii ti tu, hemi hlan ai suakhnak Zanniat Au Aw ah suahzo man in tunin tu Dawngpui caan le a bawndaan lam ah feh ngasing.

Zanniat ram heh a kau ngai i manin hmun hrekkhat ah tu, Dawngpui heh Lamsawm, Khua Ni, Titung te thawn khai lo cokrawi/lingsual lianglo de ii sing.

Khuangcawi, So Ro lam ah, Fangthincang, Kawk-er, Vokdawnghong ai pan in hinkham, Sakham, Khuakham Khuangcawi lek i loin Selkulsun ti bang ah, Milian/nai hlaihdan duun ngai ve awng napui sing khaw, Dawngpui ah tu farah nauta le minai-milian camparaan neu in Daaikim khat Zukhawndun sio in hmang maan in Dawngpui tah ai songlawi thin nuam tlanghnak caan heh Zanniat fa te hrangah um lo ii.

Zanniat ram ah khuatenau neuneu um ve napui ai khuapui lian ngaingai in khai lo khuasa awng ii sing. Ciamanin, hmunkhat leek ah Dawngpui bawn sio thil lo in, Hinpui songkhat Unau nongdun daan daan in innzuat nunghing te ro in le zu le sa uum le keu hmang tlang in lo um de ii.

Dawnghla hlaraan hlan ai nau suak hnak te heh, nikhat hnih neu i ta in khai Kumkhat in siar lio de zong heh Hla 11 tha upa thawn khai a khukruun in dah lio de man in dik ze lo ti thil natu sing.

Dawnghla hla-raan zaan ah rongsuang lianglo ai, Hlapaai lam nikhat nia ai pan in Innzuat Sel le Vok, Ar le Me te ro pan ai, sa le rong te suangkong in Dawngzu khawndun ai Inn nitlazul dung fang in zapui rongaihnak in a nikhat hnak Dawngpui pan de ii.

Mah te naihnak le sianghnak bang bangin zarh khat in zarh hnih-thum tian vok ro zuding in, Dawngpui dotu te inn ah ni hnih/thum ai-ding in thawn zianzo de ii. Khuapui in khuasuah, Lammual sel fangin khai fenu tlangval te Zuthawl keng in mual ah zutuldun kong in hiam ngai in teerduun, sangbaardun, fangneem tawh baardun in hmang tlang de ii.

Zarh khat bo dawn, a remcaang ber ah a khuapui in Lammual ah Ruh-phi, Khuang le Daar, Selki le Bakbak te tum in tlaanglaam de i hang. Ruhphi tum ai tlaanglaam thliahthlo hnua ah, Naulaamsim tuh in khualam tlung le nauthar nai te inn ah Naulaam sim in lamthliahthlo de ii. Nauthar nai innteek te in khai zu thawn, sa thawn faangneem sang thawn caang ai, vok le ar te roh inn hiam ngai in lam tlaang de ii. (Naulaamsim).

Dawngpui teng fangin, kumkhat song naperhnak siiksaal de ai a hauduun, a viitduun, a reekdunhnak lo suak inkhai Dawngzu neu tuldun ai, Dawngpuisa neu baardun kong in, ngaithiamhnak ngendun de ii. A tuartu te inkhai ngaithiamhnak lingruai ve in, zu khut ve ai khawndun in remhnak nai ai "kumthar ah thinlung tluang neu in aw.." tiduun ai ngaithiamdun sek de ii.

Farah mi har neu te khai rongci neu te, Arci vokci neu te tian in lo ciindun awng de ii.
Kin khai kin Zanniat Dawngpui, kin kum thar heh, ngaithiamdun hnak, iitdunhnak le kin nunkong khangsotuhhnak ah bawmdun, tuamhlawmdunhnak thazaangthar in hmang tlaang ngasing.

ZANNIAT THUTHANG

Zofest 4-hnak ah Zanniat te tel

A vai-4hnak Zofest ah Burma ram ai Laimi te lakah Zanniat Youth Organization (ZYO) hmingin Zanniat te tel ai Zanniat laam lakah Khawdailaam laam ve ii. Zofest ai upa le hotu te khai Khawdailaam ah tel ve ai mipui lam thawn hiam tlang ngai ii. Burma ram ai Laimi te lakah Zanniat te lek tun tum Zofest ah tel ii.

Zofest heh Burma, India le Bangladesh lam tian ai Laimi veksen pumkhathnak tuh ai bawnhnak ii. British (Mirang) te in Laimi veksen heh hmun khat ah umtlang tuh remti lo maanin tun hlan ah Burma, India le Bangladesh lamah kin dah ai cetin he ram 3 te heh British thuhnia in luat hnua fangin khai Laimi te heh ram 3 ah kin khan sek ii. Cetin tunnia tian Burma, India le Bangladesh ai um Laimi te in tunhlan ah ram 1 ah lo um awng ai, unauza bangin kin lo lengtlang awnghnak te paai rianro ai ram khat le ram khat lingthiamduun lohnak te maanin ramdangmi le miphun dang bangin kin cang te ii.

Ram 3 ai um veksen heh Zo tihnak hming ah a tam sawn bangdunhnak um ber i manin Zo hming in lungrual tlang tuhin khangthar ram le miphun iittu pawl in tawlrel tlang ii. Tuntum Zofest khai Mizoram ai tlawngta pawlkom (Mizo Zirlai Pawl-MZP) pawlin hoha hnak thawn bawnhnak ii.

Kum 2009 Zanniat Dawngpui

United Zanniat Circle song ai umtu mi hmuahhmuah in kum siar uum ngai in kin thlirhnak Zanniat Dawngpui heh a camcu lo hleng leh saal hang ii.

He Dawng Hla songah Zanniat te thinlung ah tu thildang zeikhai thual nawn lo ai, Dawngpui a kontin hmang tuh ii sing, ti leek heh kin khawruahhnak i de ii.

Tunkum Zanniat Dawngpui (Kum Thar Puai) khai Zanniat miphun umhmun ram cangcang ah bawn tuhin lingruaidunhnak thuthang tam ngai um ii. Cia lak songin; Yangon ai om Zanniat Pawlkom Kum-1 vai-1 tawkdunhnak le Dawngpui Puai khai Oct. ni 3 nia ah Yangon Chin Baptist Church ah Pathian konghoihnak in bawn ben zo ii. He Puai ai teltu veksen mi (450) vum khim ii.

New Delhi, India ai Zanniat mite in khai he Dawngpui heh songlawi ngai in Oct. ni 31 ah hmang tum ii.

Aizawl, Mizoram ai Zanniat te khai Oct. ni 30 nia ah LAD Picnic Spot, Lawibual ITI Veng ah songlawi ngaiin hmang tuh ii.

Zanniat Gospel Concert Cassette & Music Video DVD

Zanniat Gospel Concert la mawi fing 16 telhnak Cassette heh Sept. ni 16 nia ah Yangon ah suak zo ii. He Cassette ai thunhnak la te heh Zanniat Gospel Concert Jun. 23 nia, Tuangphila ai sa hnak la te pawl ii. He Concert heh ZCMP (Zanniat Christian Miniu Pawlkom) konghoihnak ai bawnhnak ii. Cassette heh 1,000 suah ai a man ah Burma tangka Ks. 1,500 i tuh ii. Yangon ai Zanniat te le rampua ai Zanniat te in he Cassettee suak thil tuhin sumpai le thazang thawn bawm ii.

Music Video DVD khai a rai hlan ah suak tuh ii ai, C.Peter Wright in a suak thiltuh hnakin Yangon lamah tawlrel lai ii.

ZCMP heh a hlan ah ZMP (Zanniat Minue Pawlkom) tiin ZCP (Zanniat Christian Pawlkom) hnia ah dinhnak ii ai, Pathian thu lam naper i manin ZCMP (Zanniat Christian Miniu Pawlkom) tiin thleng leh hnak pawlkom ii.

ZCMP in a vai-1hnak Zanniat Gospel Concert Tuangphila ah bawn ai, Gospel Team te khai khaw caangcaang ah feh de ii. A rai hlan ah Laitlang Zanniat ram songah Gospel Team feh tuhin tumtahhnak nai ii.

Zanniat Christian Labu thar suak tuh

Zanniat Christian Labu hmasa, Dr. Nai Sang in kin bawnsahhnak hnawm te hang manin Burma ram ai ZCP (Zanniat Christian Pawlkom) te konghoihnak in 2009 November hla song ah a thar suah tuhin Yangon ah Rev. J.C Hrang Hmung in pervo lang teng ii. Labu song ah la fing 500 um tuh ai, ZBC Labu ai number thawn bang tuh ii. He Labu man ah Ks. 3,000 i tuh ii.

He Labu bawnhnak tuh ah Burma paisa Ks. 6,000,000 bo tuh ii ai, a kulhnak sumpai te heh ramsong le rampua ai umtu Zanniat mi veksen mah ben tawk ten thawh tlang tuhin ZCP in sawm ii.

Zanniat mi veksen ca Zanniat E-group

Zanniat E-group mail ai tel hiam te ca Zanniat mi aisu khai he group mail ah tel thil ai a hnia ai E-mail Address ah zeikom in khai ngenhnak kuat thil ii. Cia hlai ah group mail ai telsa te hnen in khai Ngenhnak kuat thil ai, phone in khai pon thil ii.
Group mail ah thun tuh ai kin ngendun fangin:
1. Kin Hmingpum
2. Pa Hming
3. Laitlang ai kin khua hming
4. Tun ai kin awmhmun
fiang neuin ngan kin kul ii.

E-mail: zanniat-owner@yahoogroups.com

He group mail ah thu le la kin Zanniat miphun ca khangsohnak tuh le lungrualhnak tuh te hlai ah thuthan le laivum thuthang phun caangcaang ngan thil ai pakhat le pakhat mawhhlukdunhnak te, suahsaaldunhnak te le relsedunhnak lam thu heh ngan thil tuh lo ii.
Laivum ram caangcaang ai umtu Zanniat mi kin veksen thu le la lam ai kin lingkulhnak te kin thandunthilhnak tuhin Zanniat E-group heh 2004 July hla ah Aizawl ah dinhnak ii. He group mail kilkhawltu tuhin Moderator mi 6 in mawhphurhnak kin lang sah ii.

Thursday, September 10, 2009

Zannait Auaw Vol-1 Issue-9 Sept, 2009

Zanniat Auaw
Vol-1 Issue-9 : September, 2009
Lai Suahnia : 8Sept.


Editorial
Zanniat Auaw heh January 2009 panin suah pan ai tun a Vai-9-hnak i hang ii. Famkhim lo le harsahnak tam ngai lakah Zanniat te in Thuthang siarpha nai tuh le khangsohnak lamah kekarhnak tuh khawruathnak thawn Zanniat Auaw heh ram le miphun iittu te in tawlrel tlanghnak ii.


Tun hla Zanniat Auaw ah thu tam ber heh Burma ralkap acozah in kum 2010 thuthawn tawlrelhnak te um ii.

General Ne Win sanin tun nia tian Burma ram heh Kawl te in rorel ai, Burma ram din pan hnak ber Panglong Thukamhnak pan in tunnia tian ramsong le ramleng siik fangin Political Party hmangin Democracy ngah lekin Burma ram heh remhnak ngaingai um tuh lo thu heh fiang ngai ii. Kawl le Ethnic (Burma ram ai miphun te, Kawl tel loin) karlak ramsong le ramleng ah Burma ram rorelhnak ah zuamdundaan te heh zirpha tam ngai um ai, hetih bangin Ralkap acozah lam le ramleng Democracy aupui Kawl le Ethics karlak thu te hmangin Burma ram heh kon tih bangin tungding tuh ii tihnak heh kin khangthar te in khawruat thiam kul ngai ii.

Ralkap acozah SPDC in Road Map ai thupui 7 te hmangin hetin Burma ram acozah le roreldaan te danglam ruai tuhdan 1 hnua 1 bawn zo ii ai, SPDC tumtahhnak ah acozah thar hnenah ramukhnak hlan tum ii. Inapui 2008 ai Burma Ramdaanpui hmangin 2010 ah acozah din tuh ii ai, he 2008 Daan hmangin ralkap te heh 100% ah 25% dinhmun co tuh ii ai, ram uktu ber President khai ralkap in a daihnak dah thilhnak daan khai um ii. Burma ai miphun te le mipui in acozah thar ah dinhmun co thilhnak heh tlawm ngai ii.

Tun tengah Burma ralkap cangvaidaan siik fangin Burma ram miphun te ai ralkap te heh kum 2010 Election hrangah Burma le ramdang karlak humhimhnak lamah Border Guard (Ramri humhimtu ralkap) per ruai pan ai, miphun hrekkhat in Border Guard per hiam lo ai, a kul bangin ralkap te kaap tuhin ralring zo khai um ii. Hetih teng fangin Burma ralkap thawn remhnak lo bawn awng zo Kokang miphun te heh tun Burma ralkap in roh ngaiin kaap ai, ralkap thuhnia ah dah saal manin Burma ralkap acozah in kontih bangin Burma ram miphun dang ralkap nai te heh ti tuh, tihnak heh khawruat pha tam ngai um ii. Tun Burma ramdaanpui thar ber 2008 Constitution ah Burma acozah ah ralkap phun 1 lek dah tum ii.

Hetih bangin Burma ralkap acozah in roh ngaiin le fimkhur ngaiin rorel tuh dan tawlrel teng fangin kin Zanniat te khai kin naihsun Zanniat ram le kin miphun khai kon tih bangin kilkhawl tlang pha ii tiin khawruat tlang kin kul ngai hang ii.

Burma ram thula

ILO in Burma thula rel tuh:
4 Sept: South East Asia ram lakah ram buai ber le ram dang te buaihnak pe ber Burma thula International Labour Organization (ILO) in 13 Sept nia ah meeting nai tuh ii. He meeti

ng ah Burma ram ah minung dikhnak le covo um loin mipui te in naper dehnak thu te, naupang te khai daan loin naper ruai de ai, naupang kum 11 te khai napertu lakah tel thu te khai reltlang tuh ii. Meeting ah ralkap bawi te, daanthiam te le palik bawi te khai tel tuh ai, hebang meeting heh um de lo ii.

Burma ram ILO palai Steve Marshall in “Daan loin naper ruaihnak te, naupang te ralkap per ruaihnak te le hremdaan te khai he meeting ah a zuk te thawn phuang tuh i ing” tiin rel ii. He meeting heh Burma ram ai Sittwe, Arakan ai tipi hiang lawngcawlhmun, Bangladesh thawn nongdun hmun ah bawn tuh ai Geneva ah meeting pui bawn dehnak bang pahin 2007 kum July hla panin meeting nai ai tun heh a vai-5-hnak tuh ii.

ILO in laivum ah thurelcathnak sang ber ICJ (International Court of Justice) ah Burma ralkap acozah thu rel tuhin lo buaipui dek awng ii. ILO in Burma acozah in napertu mipui te hrang fumfe ngaiin lungkhim lohnak thu te phuang thilhnak daan bawnsah turin ngen ii.

Pi Suu Kyi ngenhnak pom sah:
4 Sept: Rangoon Divison court in August ni 11 nia ai Burma ram Democracy konghoitu Aung San Suu Kyi vumah thurelcathnak thula ah Suu Kyi hnenin ngenhnak lai heh court in ngai sah tuhin lungkhim saal ii.

Aung San Suu Kyi ai daanthiammi palai Nyan Win in Suu Kyi hnenin ngenhnak lai heh 12 Sept. nia ah siar tuhin court in lungkhim zo thu phuang ii.

11 Aug. nia ah Suu Kyi inn ah US mi daan loin lut thula relcat ai Suu Kyi in mawh nai ti ai, thla 18 inn ah thawng to tuh saalin relcat ii. Suu Kyi heh hetih bangin tun kum 14 thawng to zo ii. Suu Kyi in a inn heh rem sah tuhin, tunhnakin pha sawnin humhimhnak te bawnsah tuhin le siibawi khai a kul thu ngen napui tun tian ralkap acozah lamin lungkhim thu um lai lo ii.

Senator Jim Webb in Burma tlawn
15 Aug: US ai senior officer te lak ah Jim Webb in 14 Aug. nia ah Burma ralbawi ber Than Shwe tawk ai, 15 Aug nia ah NLD hotu Aung San Suu Kyi khai tawk ii. US Congress ai Senior officer lakah Jim Webb heh a hmasa ber Gen. Than Swe tawk bentu ii. Suu Kyi thawn khai minutes 45 song tawkdun thu khai phuang ii. Cen, kum 7 song thawng to tuh ai relcat zohnak, Suu Kyi inn ah daan loin luttu John Yettaw khai Jim Webb in Burma ralbawi te thaw tawkdun hnua fangin suah saal ii.
US President Obama rorelhnak ah Burma ram thula heh ruat tlang tuh saal thu khai US in phuang ii. UN Secretary General Ban Ki-moon in tun nai neu ah Burma tlawn ai Aung San Suu Kyi tawk tuhin vai-2 diil napui Burma ralkap acozah lamin siang lo ii.

2010 Election ah Mon tel tuh
8Sept: Ralkap Acozah in Burma ram ukdan le rorelhnak danglamhnak kum 2010 ah bawn tum ai, mipui rilhnak acozah din tum i hang.
Mon miphun te khai he Acozah thar tuh zuamdunhnak ah tel tum ii. Mon te in New Mon State Party (NMSP) din ai Nai Myint Swe, Nai Lyi Gakao, Nai Tin Aung le Nai Soe Myint upa poimawh ngaingai 10 te telin dinhnak ii. Tun hlan ah Mon party in kum 2010 Election ah tel tum lo awng ii. NSMP in acozah thar dinhnak lamah hetin party lamin rolh tum ai, lehlamah Mon National Liberation Army hmangin Mon ralkap thawn amah te miphun hrang acozah do tum ii. Mon in ralkap 700 nai ii. Tunnia tian Burma ralkap acozah (SPDC) in 2010 kum Election ah party tel thildan te le Election hrang thusuak zei khai nai lai lo ii.

2010 Election ah Kachin tel tuh
7Sept: Kachin Independence Organization (KIO) ai tunhlan upa hlun mi 5 KIO in suak ai Kachin State Progressive Party (KSPP) heh March 2009 ah ding zo ii. KIO ai hoitu 5 te heh Aug 5 nia ah mipui khawmhnak ah KIO in suakthu phuang ii. KIO Central Committee in khai he upa 5 KIO in suakhnak pom sah ii.

Ralkap acozah in KIO ralkap te heh ramri kiltu ah phuanghnak lungkhim lo ai kum 1994 ai KIO le ralkap acozah SPDC thawn remhnak bawn awng bangin um tuh hlen thu KIO in phuang ii. KIO ai ralkap KIA heh ralkap 4,000-5,000 dung ii ai brigade 5 nai ai, infantry 1 nai ii.
2010 Election hrang Kachin party dinhnak san thu ah Burma acozah heh a fehdan le a dinhmun danglam ruai kul man ii tiin KSPP ai Vice Chairman 2-hnak Tu Ja in phuang ii.

Kokang ram Ralkap in lang saal
7Sept: Ralkap acozah thawn 1988-1989 ai remhnak lai ngan tlang ai remhnak bawn zo hnak Kokang le Burma ralkap te August thla ham pan lamah ah dodun ai Kokang khawpui ber Laogai heh August ni 24 ni ah ralkap thuhnia ah um saal hang ii.

Burma in ralkap 7000 le Tank te, ralthuam phapha thawn Kokang heh kaap ai, ralkap 3000 kuat bet tum thu khai thuthang um ii.

Hetin Burma ralkap le Kokang te dodunhnak manin minung zeizah in hliam tuar ai, mi zeizah thi thu lin lo ii. Mi 37,000 China ram ah raltlan ii. Burma in China ram ai Kokang raltlan te let thil saal thu phuang ai, mi 9000 dung China refugee camp in Kokang ah let saal ii.
Kokang heh Shan ram Ziat lam ah um ai China ram Yunan Province thawn nongdun ii. Kokang ai um te heh Chinese tam ai Chinese pon Madarin mi tam sawnin pong ii. Ralkap in Chinese te heh tun tum tu roh ngaiin hrem ii. Mandalay le China karlak ah Kokang heh sumdawnghnak hmunpui ii ai Chinese (Taluk) te ii.

2010 ah Autonomus Dist. thar
9Sept: Deputy Home Minister Brigadier-General Phone Swe in Kokang heh 2010 kum ah Burma ram General Election hnua fangin Autonomous District i tuh thu Kokang thu reltlanghnak ah phuang ii.

Lingkauhnak lam
Ararat tlang vumah Noah lawng
3Aug: Mithiam pawl in van lam in laivum zuk te siik fangin Asia Minor ram pui ai Anatolia ram (Tun Turkey ram) ai Ararat tlang vumah thil danglam um thu hmu ai, Noah lawng i tuh thu phuang ii.
2006 kum ah University of Richmond professor Porcher Taylor in Setellite hmangin zukhnak zuk te siik ai Ararat tlang vumah thil um ai, Bible song ai nganhnak bangin a haam lam khai tia dun thu phuang zo ii.
Ararat tlang vumah thil um thu heh 1974 pan in Setellite hmangin zuk ah danglamhnak hmu thu tam ngai thusuak um awng zo ii.

Mithiam tam ngai he hmun dungah feh awng ai Noah lawng ai thing bang te khai lo lang awng zo ii. Ultrasonic thiamhnak thawn khai he hmun heh siik ai tlang ah thil hlun ngai um thu fiang ngaiin lin zo i hang.
Tun hlanah laivum pumpui ah tilik um awng thu ah mithiam tam ngaiin sang ai, sang lotu khai um ve ii. Mi tlawm neu hmangin laivum minung heh tungding saal thu heh sang lotu khai um napui tun hlanah laivum heh nikhua lamah danglamhnak le lau kul roh dinhmun ah um awng thu heh mi tam sawnin pom ii.

Thingkung heh kaam fangin kam tuar te hrangah remcang
5Aug, BBC: BBC thuthang ah Tree Aid ai Chief Executive Miranda Spitteler in rong aipha nai ben tuh hnak lamah thingkung heh ring tlak ber ii ti ii.

Tun ai kin ai hnak rong (buh, nimden, wheat, be lam, anhnah te bang) te heh cinghnak le tawlrelhnak lamah sumpai tam ngai bo ii. Cen tun ai kin ai tiohnak rong te heh nikhua danglamhnak manin hnawm baai ai, ram le ti pha lo caan , rian tlung fangin nung thil lo de ii. Inapui thingkung lam heh nung rai ai, ruah sii loin nikhua sa fangin khai nung ben ai, hnawm har ii.

Thingkung in ai pha kin ngahhnak te tu; thingthai rah te, thingthaimu lam, thinghnah aipha te, thingkung par, thingkung hnai te heh rong bangin hmang thil thu BBC ah phuang ii.
Thuthimhnak ah Moringa oleifera tihnak thing heh Africa, Asia le South America ram ah cing thil ii ai a hnah heh mungla (Carrot) ai hnakin Vitamin A tam sawn nai ai, kawlpawhnawi le ser lam (Orange) hnakin Vitamin C tam sawn ii.

Ruah sii lo manin rong ai pha um lo fangin thingkung te tu nung pah hlen manin tun panin thingkung lam ai pha heh bir tam pha ai, thing heh aipha hrang lek iloin laivum nikhua khai roh ngaiin kilkhawltu khai ii.

Pacific tipithuanthum hnia ah lamkhong bawn tuh
Russia in Russia ram le Alaska ram karlak Pacific tipithuanthum hnia ah lamkong bawn tum ai Russia le US heh tlangleng (Train) thawn Pacific kaan in pawhdun thil tuh hang ii. He Russia le Alaska karlak tipihnia lamkhong heh Bering Strait tiin ko ai £33 billion sumpai bo tuh ii. He tumtahhnak heh 2008 kum March hla ah Russia President Vladimir Putin in nemnghet zo ii.

Lailung thula ling pha te
• Lailung (Earth) in Ni (Sun) hel fangin ni 365 nizai 6 minutes 9 le second 9.54 rai ii.
• Lailung (Earth) le Ni (Sun) karlak heh 150 million kilometers ii.
• Lailung heh lehlamin lehlam tian a lai riin in 12,700 kilometers ii.
• Lailung vum ai 100% ah 71% heh tii in tuam ii.
• Lailung vum ai ti ding pha heh 100% ah 3% leek ii. Tii pamhmaih nga sing.

Laivum Thuthang

France in US$ daih lo
26Aug: French President Nicolas Sarkozy in US in laivum uk benhnak hnawn rianro manin tun panin laivum pumpui hmang tuh hnak tangka khai US$ (Dollar) i tuh loin France Ambassador Conference Paris khua ai bawnhnak khawmpui ah phuang ii. Ram tam ngai thawn pehzomhnak ah Tangka thar hmang tuhin khawruat tuh poimawh thu khai phuang ii.

Iran Nuclear thula
United Nations ai Nuclear lam pervo naitu Nuclear Watch Dog hotu ber in thu thanhnak ah Iran in nuclear nai thu thufiang zei khai um lo ti ii. Inapui International Atomic Agency in July hla song thuzingzoihnak thu than fangin Iran in nuclear nai laikul thu heh thu bawn cop hnak bangin phuanghnak Israel in thu dik i lo thu phuang ve ii. September 14 nia ah thu than tuhhnak Report ah Iran in nuclear thiamhnak te khai nai thu te khai midang hnenah lo puut suak ii.

Kum siar 13million China ah nau lon
China ah nau pai thil tuh loin khamdaan le sii hmang tuh daan te mi tam sawnin ling lo manin kum siar 13million naulon/rek (Abortion) ii.

United States ah 2005 kum ai thula lakhawmhnak ah 820,000 nau lon (Abortion) ai California, Louisiana le New Hampshire ram te heh siar tel lo ii.


China ah laihnia ah mi 35 thi 44 paai
China ai Henan province ah lungtaithil cohnak khur puak ai mi 35 thi ai mi 44 tawk lo ii. Laivum ah China ram ai laihnia lung laihnak khur te heh him lo ber ii ai a lau kul ber i thu mithiam pawlin phuang ii.

Britain ah English uar lo pan hang
13Aug: British ah tlawngta te heh English pon thiam lo tam ngai hang ii. He thula heh zirhnak lam leek ilo in ram hrang harsahnak tian i hang ii.

London ai tlawng 33 ah 13 heh English heh pon 2-hnak ah hmang hang ii. Britain ah ramleng mi thar vaai tam tete maan khai ii. 1997 kum ah naupang tlawngta 10 ah 1 heh miphun niam ii ai, tun tu 5 lakah 1 heh miphun niam te i hang ii. Ciamanin English heh thiam lo tam tete hnak san khai ii.

Mi sualral pawl in Kabul Airport bomb
8Sept: NATO ai Vanzuang khop hmun pui Kabul Airport luthmun ah mi sualral pawlin bomb puak ruai ii. Hi bomb puak ah khawsong mi 1 thi ii.

Indonesia ah ling hlin, mi 57 thi zo
4 Sept: Indonesia ah Muslim te thla 1 song rongul in biakhnak lamah cang hmang tlang teng laiah ling roh ngaiin hlin ai mi 57 thi ai naupang 13 tel ii. Ling heh 2 Sept nia ah Indonesia ai Cikankareng ah 7.0 magnitute hlin ii. Mi 10,000 hnakin tam sawnin um hmun inn nai loin um ai, acozah hmun poimawh te khai hnawm ai naupang tlawng te khai hnawm sek ii. Mi a tlawm ber ah 125 heh hospital ah kuat ai, hmun hla thah ai um te heh bawmtu le aotu nai lo tam ngai um ii. Pangalengan province heh linghlin tuar ber ram i ai, khua 13 inn 6,700 hnawm ii.
He siattawk thula ah Red Cross khai bawmtu lakah tel ai, hmun cang ah puaninn te khai bawn sah ii. 2004 kum ah Indonesia ram ah Tsunami hleng ai mi 230,000 thi awng zo ii.

Israel in West Bank ah innhmun pe
7Sept: Washington DC in lungkhim lo kongin Israel in West Bank ah Israel ah vaai thar le mithar te hrang innsang 455 hrang hmun pe ai inn sa pan hang ii. Prime Minister Benjamin Netanyahu in March hla ah thu nai pan hnua fangin hetin thurelcathnak ii.
Palestinian ai palai napertu berSaeb Erekat in hetih bangin Israel in fehpuidaan heh ramdang thawn remhnak thula ah buaihnak um thai thu phuang ve ii. US President Barak Obama in Arab ram te thawn remhnak bawnin Israel thul thawn zvak teng lai ah Israel Prime Minister in hetin lo mer ii.

Sweden ram ai tlang sang ber ciik tete
Swedem ram ai tlang sang ber Kebnekaise heh kum 10 song tehhnak nai ai ciik tete thu mithiam pawlin hmusuak i hang. He tlang heh tipithuanthum in 1135 meters hmun ah um ii. Laivum nikhua danglamhnak le sa tete hnak manin hetin tlang heh ciik tete i hang. He tlang heh vur tlang ii ai a ram mawi ngai ii. Vur tolh (Glacier) khai hmun 4 ah um ii. 1960 kum dung ah he tlang ai a sang ber hmun heh 2120 meters i awng napui 2009 kumah 2104meter in niam zo i hang.

Articles
Aizawl Zanniat Christian Fellowship (ZCF) Kumkhat khim saal
- Ramlianmawi , Aizawl

Pathian le kin ram ca ti thupui hmang in a pai mi rauhla te si ai Zanniat ram le Miphun Pathian thu thawn kin dingsaal hnak tuh ai tumtahhnak thawn a vai hnih hnak a ding leh saal hnak, Zanniat Christian Fellowship (ZCF) khai Pathian konghoi hnakin kumkhat kin khim leh saal i hang.

Aizawl ZCF heh 2000 kum ah lo ding zo napui, Mizoram ai Young Mizo Association (YMA) te thawn kin khuaruathnak bangdun lo manin 2003 kum July hla ah mithli hnaphnar thawn sianglo neu kongin Biakinn khaam in lo com awng ai, ciata panin kum 5 lai Fellowship nai lo ai kin om hnua ah Dt 28/9/2009 nia ah a tharin ding leh sal ai, tun ah kumkhat ti hnak hmelthar hmu leh saal i sing. Kin pa Pathian hming thangphathnak umtu seh.

He kumkhat song ZCF mawhphurh-hnak kinlang sahtu kin Upa te vum ah khai anghnak tampui nai i sing. Ikhal selai hetih bang ai hlawhtling hnak kin nai thil hnak heh Zanniat miphun kin veksen lungrual neu ai kin Upate konghoihnak bangin kin hlun ai thu kin sangdunhnak man ii. Tun bang ai Lungrualhnak kin nai thil tuh hnak thinlung kin nai hnak khai ZCF naper hnak man ii.

Ahleice in ZCF heh kin Zanniat Miphun te kin khangso ai mi kin cam ve hnak tuh in le kin umhmun khua le ram caang ah Pathian naper ai khua le ram ca mi rinsantlak kin i tlang thai hnak tuh in naper ii ti heh ling tlang nga sing. Zanniat te heh Pathian nung bia ai sangtu ngai ngai ile sing khaw kin Pathian thu heh khel lovin kin hnen ah hleng tuh ii ti heh ling kin kul ii. Kin Bible in, Pathian Na a per hiamlo miphun le ram tu hnawm can hnak ah hleng tuh ai pairal tuh ii, ati bang in kin hleng tuh teng teng ii.

Ramsong lam dinhmun kin siik fangin khai Pawlpui bang dunlo hnak man ai unau pon dun/hmu dun ben lo te in khai ZCF a ding hnua fangin pumkhathnak a thar in ngah sal ai, unau songkhat iitdunhnak khai a thar in nai leh sal ii. Hemi heh Pathian thu ngaingai khai ii.
Ciaman in iithnak u le nau te kin Miphun le Ram ca pumpe ai Naper ben khal hlah le sing khaw a pertu te thanau ruai tu i lo ai, thacak ruai tu i tuh in zuam tlang nga sing. Kin khuaruathnak neu tal in bawm nga sing, thilpha bawntu te zaikom in khai hnawmcanhnak ah hlenglo ai siir pha khai nailo ii ti heh ling tlang nga sing khaw kin umhmun khua le ram caang ah Pathian Naper in khua le ramca mi rinsan tlak ituh in zuam nga sing.

Harsahnak tampui lak song in hetih bang ai kumkhat tihnak hmel kin hmu ruai ai, kong kin hoitu Pathian hnen ah anghnakthu rel nga sing. Cen, Zanniat Christian Fellowship ca ai thaazaang, sumpai le sawngenhnak thawn ai kin bawmtu ramsong le ram pua lam ai mi kin veksen hnen ah Pa Pathian hnen ai hnangamhnak Rauhla cianghlim konghoihnak le Bawipa Jesuh Khrih ninghio ngaihharhnak a thar in hleng tu selai, he ZCF khai kum khat hnak in Kin Bawipa Jesuh Khrih Laivum ai a tawlh leh sal tian Pa Pathian songlawihnak tuh in ding tu hlen seh.

Dawngpui thupui daan
- R.W Ro Za Thang

Kin hmai hla (October) heh Zanniat Miphun, hin le nam te in Dawng Hla ti-in ko ai, thinlungthar, nunthar, ruathnak thar thawn kumthar kin hmang caan de ii. Ciamanin kin Kumthar niakhua Dawngpui hlengtuh heh Zanniat fa te in kin uum tlaang ngai de ii.
Dawngpui heh, kin nunhnak hrang ai hambong, mai taai, manghawlkhawh faangpawi le rawngci phun caang ciinghnak te a khawm leh ben liang ai zeizah nai ising ti ling sio hnua fangin thinlung taksa cawlhnak hmuah cawl um in caan lawng thintlong teng ah, u le nau nu le pa te kawm ai thu le la reltlaang in kumkhat song naperhnak te siik leh saal hnak in hmang de ii.

Dawng hla (Dawngpui Hla) HLA-RAAN zaan ah rongsuang pan in, a thaining hla ai pan tu mahte ben hnak bang teen-in Sel le Vok inzuat nunghing phuncaang ro in nuam ngai in a tlawmber zarhkhat hmang tlang de ii.
Dawngpui bawndan le a songphum thu te tu hmai hla ah relduun leh nga sing. Tun hla tu Dawngpui thupui daan niu taarlang nga sing.

1. Kum khat song naper hnak te zeizah hlawhtling ti siik in hmuifu siar hnak caan ii.
2. U le Nau Khuapui vaangpui te thawn thubuai nai hnak te siik leh in ngaithiam ngen dun hnak caan ii.
3. Kumthar song ai naper tuh daan te, innsaang khuasa tuh daan te ruat/rel tlaanghnak caan ii.
4. Kum-siarhnak imanin, mipumsiar-hnak caan ii. U le nau, hin le nam song ah nau suah nia siar in, nau thar te siik sah, zu le sa niu thawn nau thar angpuiduunhnak caan ii.
5. Kum hlun song ai thu la siik/ruat tlaang in kumthar song ai nuncan khuasa le tumtah hnak thar thawn tha le zaang, sum le paai hmang le sii tuh daan ruat tlaang caan ii.
6. Ciamanin Dawngpui heh, Innsaang khangso tuh hnak, khua le ram khangso tuh hnak ah thupui ngai ni khua ii.

Ciamanin hemi Dawngpui heh, Daan nai ngai, tumtahhnak thuuk le kau ngai thawn, kin pu-pa te hlup hnak, Nikhua songlawi, man nai ngai in hmang tlaang kin kul ii.

Advertisement
Benjamin Travel

All Mizoram Maxi Cab

Mizoram song ai khualtlawn mite ca thuthang pha, Driver fel le rinsan tlak khualtlawn te harsa hnak lingthiam tu Benjamin khual tlawn phur Sumo ah to tu lai, Mizo pon na thiamlo in khai Zanniat pon neu hmangin thin thi le hnangam neu in na tlawn hiam hmun hleng tuh ii si. A hleice in Zokhawthar le Aizawl lak service ai, Hire hiam te ca khai na feh hiam hmun cang ah hmang thil ii. Pa Bawi Sin / Aizawl
Phone : +91-9436388926/9862315840

Zalen Thurel

Anghnak thurelhnak
Khuruahhar le mangbang vansang ai Aizawl civil Hospital ai kin awm teng fangin, Pathian ninghio hnak kinvum ah hleng ai, Pathian le kin ram ca ai naper tu Zanniat Christian Fellowship (ZCF) te Bethani Baptist Church leh LCF lam konghoi tu te hmang in a kul sam hnak sumpai le thil dangdang hmuah kin bawm ai cak hnak ngah le kin i manin hetih bang ai ning tikcu canpha te hlum ai kin haltu te, sumpai thawn kin bawmtu te ning veksen vum ah kin ang hnakthu he thuthang lai hmangin ning rel i ing. Kin in zai khai ning rul ben hnak nai tuhlo manin Pa Pathian in alet tampui in hmuifu ning lo burh tu seh.

Ning ngaihhar hnak
Aung Aung (Te-a),Webulah (Aizawl in)

Daihroh Pa (DelhiI) hnenin...
• Thazawng nunnem hnakin thakol thinsia daihhiam sawn
• Zohsuamtu tawk fangin zeiman i ni tiin zir pha.
• I ngaithiam tu ih tithai tute heh mipui tlingte ii.
• Ram le miphun hrang naper fangin laukul pha tamngai um ai, cia laksongin mah hmasial hnak le corruption ti hnak te heh lau kul ber ii ai, ram leh miphun hnawm ruai tu hampui ii.

Malay ah Refugee dil hiam hrang
Zanniat mi Malaysia ah UN ah lut hiam te in Salai Thian Ro Uk Lian rawn thil ii. Ph: +60-162053718

Thuthanhnak

ZYO in Zanniat Auaw pervo lang hang
August thla ah Delhi Zanniat Christian Pawlkom (ZCP) in thurelcathnak nai ai, Zanniat Auaw heh Zanniat Youth Organization (ZYO) in pervo lang tuhin lungkhim ai ZYO ah aap zo ii.

Delhi Zanniat te hrang sumpai khon tuh
Delhi um Zanniat mi veksen hnenah thlasiar Zanniat Auaw siar thil tuhin October thla panin innsang 1 ah Rs. 20 khon tlang tuh hang i sing. He sumpai heh Zanniat Auaw hrang lek i tuh lo ai Zanniat mi veksen hrang a kulsamhnak lam ah khai hmang tlang fawm tuh in Delhi um ZYO in sawmdun tlang ii sing.

Siattawk thula ah ZCP dinhmun
Delhi ZCP in thurelcathnak nai ai Siattawk thula ah tun hlanah ZCP in sumpai thawn khawmhnak nai de napui Sept. thla panin nai tuh lo hang ii ai, Delhi ai Unau Siatton Pawlkom in pervo lang tuh hang ii.

Lairam ah mipui raltawng zir ruai
Tedim ram ai Chikha khua ah ralkap acozah SPDC in Chikha khua hiang ai khua 29 ai mipui te raldo/raltawng September thla songah LIB 269 in Ralkap Training zirh tuh ii.
Matupi ah khai Infrantry Battalion No. 304 in khai a hiang ai khua 9 ai pasal kum 18 khim te khawm ai, khaw 1 ah mi 8 ko ai mi 70 dung Ralkap Training kai ruai ii.

Cen, tun dung Laitlang lamah hmun dangdang ah khai ralkap pawlin naupang pasal te khawm ai ralkap per ruai thu kai thuthang um ii.

Delhi ah 8-8-88 hihhlenhnak
7 Aug. nia ah ZYO in Delhi ah pervo lang ai Burma ram pum buaihnak 8-8-88 thula reltlanghnak zan 8:00-11:00pm tian Sita Puri veng ah mipui 100 dung thawn caan hmang tlanghnak nai ii. Programme heh FTUB, BCD le ABSDF palai te in tel pui ai caan nai ii.

ZYO in Siattawk bawm
31Aug, nia ah Aizawl ai Pa Zakhar te innsang hnenah Rs. 1500 in bawm ii. Pa Zakhar te innsang ah Thin Kua urhnak manin kum 1 song Aizawl Civil Hospital ah um awng ai, lawm thil lo hang manin Burma ramah let sal ii.

Editorial Board hnenin Anghnak
September hla hrang Zanniat Auaw calai ah suah thil tuhin sumpai thawn Delhi hrang kin bawmtu te vumah anghnak tam ngai nai ii ing.
Pa Lian Bawk- Rs. 300
Pa Val Ling Thang - Rs. 200
Mai Shalom in Rs. 200, August hla Aizawl lam hrang kin bawm ii.








Tuesday, July 21, 2009

Vol-1 Issue 7: Jul7 2009

Zanniat Auaw
Vol-1 Issue-7
July 2009
(Attachment ai Zanniat Auaw heh zuk te tel ai, siik tuhin sawm dun ii sing)

India ah US Ambassador thar

11 July: July 11 nia ah US Senate in Barrak Obama daihhnak tun hlan ai House of Representative per awng, Indiana ai Tim Roemer heh India ah US Ambassador (Ram Palai) tuhin pom zo ii. Amah heh Vote lang kul loin veksen lungkhim hnak ii. Amah hmangin tunhlan ai President san lai ai US le India naper tlangtuhdan te khiah pehzom tuh ii. Roemer heh kum 1991 in 2003 tian Indiana ai South Bend Area ah hoitu i awng ai, roh ngaiin Barak Obama in President ngah tuhin lo bawmtu i ve ii. Amah heh kum 52 upa ii ai, Daan (Law) lamah Doctorate Degree ngah ii ai, Washington ai Centre for National Policy ah khawruatmi te lakah hotu i ve ii.

---------------------

Khin Nyunt mipi hmai ah daak sal

7 July nia ah Khin Nyunt le a nupi heh tunhlan Minister Brig-Gen Tint Shwe te inn hmai ah Minister ai nupi Khin San thi hnak vuihnak caan hmang tuhin feh ii. Heta Kawlram ai mi lian Tay Za le midang sumpai lam milian te khai tel ii.

March 2008 pan in Khun Nyunt le a innsang heh amah te biakhak (Buddism) lam tlawn tuhin acozah in lo siang sah pan zo i.

Khin Nyunt heh kum 2010 Burma ram daanpui bawn tuh daan le rildun tuh daan te khai Than Shwe in rawn de thu khai a za tu te um thu khai thuhla um ii.

Khin Nyunt heh kum 2004 ah sumpai lamah rinum lo thu thawn acozah in pom ai innsongah thawngto ruai hnak ii. Amah heh a lal lai fangin United Wa State Army (UWSA) le Karen National Union (KNU) te thawn khai thula hmuduun ngai awng ii ai, KNU hotu Gen Bo Mya thawn khai remhnak lam thu khai reltlang awng ii.

---------------------

Kawlram 2010 hrang US, Britian & France in sang lo, China in sumpai lamah bawm daih

14 July: UN Security Council ah US, Britian le France in kum 2010 ah Burma in acozah thar rilhnak heh felfai ngaiin bawn tuh um lo thu phuang ii. Inapui Burma lam tangtu China in US lam le Europe ram lam in Burma vumah sumpaihnak lamah harhahnak pe tuh nawn lo in le sumpaihnak lam per tlang tuhin sawm ve ii.

Burma in UN Secretary General Ban Ki Moon le Suu Kyi tawkdun tuh siang lo maan Burma vumah US ang lo ngai ii.

Britian khai UN Secy. in Suu Kyi tawk tumhnak heh Burma hrang caan pha ngai i napui tawkdun siang lo maanin Suu Kyi thula ah dik lo ngai in thu relcat lekhaw UN Secy. Gen. thusuak bangin ramdang te in mer kul tuh thu khai phuang ve ii.

Tun dinhmun ah ramdang te in Burma ram thula heh sik menma cu lo hang ii ai, Suu Kyi heh Burma in a sual thu phuang lekhaw UN Security council ih roh ngaiin rel tuh in France ram in UN Security council ah phuang ve ii.

China in Burma lamah tangin thu rel ve ai, UN Secy Gen in Suu Kyi tawk thil lohnak thu ah lungkhim tuh lo hnak um lo ai, Burma sawnin tawkdun tuh caan relcat lailo maan sawn ii ti ii. Inapui Ban Ki Moon le Burma ralbawi te tawkdun pah maanin hmailam ah thil pha tam ngai suak thai ii tiin pong ii. Cen, Burma ram buaihnak heh US lam le Europe lam buaihnak bangin tawlrel sah thil lo ai, Burma ralkap acozah sawnin nuam niuin a ram daaan heh thleng kul sawn ii tiin China in pong ii.

--------------------

UN ah Than Swe in kum 2010 hlanah thawngto tam ngai suah tuh phuang

13 July nia ah UN ah Burma ram Palai hnget General Than Swe in UN Secretary General ngenhnak bangin kum 2010 hlanah thawngto te hrang ngaithiam-hnak bawn sah tuh ai kum 2010 Burma ram acozah thar rilhnak ah tel ve tuhin tumtah-hnak nai thu phuang ii.

Inapui NLD lam in Than Swe ponghnak ah Politics maan thawngto te suah tuh thuhla ponkam tel lo thu phuang ve ii.

Minung dikhnak le covo lam pawlkom pawl in tuntengah Politics maan Burma ah minung 2,100 hnakin tam sawn thawngto um ti ai kum 2007 kum ai Monk (Buddist biakhnak hoitu/Phungzi) te thawn buaihnak maanin thawngto khai a let in tam aamaam ii.

Than Shwe in UN ah lai a siarhnak thuhla ah UN Secretary General Ban Ki Moon in lungkhim thu rel ai, thu ngaingai in per ngaingai le per ngaingai lo buaipui kul ai Burma a tlawn fangin he thuhla buaipui tuh thu phuang ii.

-------------------------

Shan ram ai thiir cohnak maan mi 7000 in harsa tuar tuh

02 July: Russia le Italian engineering te in Burma ram nisuakhnak lam ai Shan ram ah tangkopin thir co ai mi 7000 val inn le lo nai loin tlan kul ii.

Burma ram ai thir tam ber 2 hnak heh Shan ram ai Pinpet tlang ah um ai kum 2004 kumin 11,000 acre ram heh thir co pan ai a hiang ah cement le thiir bawnhnak factory (Cetzung) te bawn bial ii.

Pa-O Youth Organization in thuphuanghnak (Report) bawn ai he Report ah khua 25 thawn kul ai mi 7,000 in inn le lo nai loin vaak kul thu ngan ii.

Russian company Tyazhpromexport in he thiir cohnak project hrangah US $ 150 million hmang ii.

Pa-O Youth Organization in mipi in harsahnak tuar tuh lek thu ngan lo ai Burma in Nuclear hrang Uranium khai he hmun in co thai maanin lau kul thu khai ngan tel ii. He thula ah North Korea le Burma lungrual tlanghnak thula tam ngai um zo maanin nuclear thu ah Burma heh tel ve tiin um thil i hang.

-----------------------------------

China ramah ling hlin

09 July nia ah China ram Yunnan province ai Yao hmun ah ling hliin pan ai 6.0 tiang sang in hliin ai 10 july nia ah mi 400,000 hnakin tam sawn in hmun dang lamah umhmun thawn kul ai inn 18,000 hnakin tam sawn siatsuah ii. He hmun heh Dali khawpui in 98km hla ii. Inapui he linghlin maan pitar 1 lek thi thu phuang ii.

Yunnan Governor Qin Guangrong in mi harsa te hrang 20 million Yuan ($4.0m million) heh dah ai he linghlin maan a siatsuahhnak thilri man heh 2.5 billion Yuan hnakin tam sawn ti ii.

-----------------------

China ram ai Xinjiang ah mi 1000 hnakin tam sawn Police in rek

10 July: China ram ai sak le ziat lam ai um Xinjiang ah police (palik) te in acozah vum ah ang lo hnak mipi in khawsongah au maanin viit ai mi 1000 hnakin tam sawn thi zo ii.

He ram ai um Uighur miphun te heh China acozah hnia ah harsathnak le hlaidanhnak tam ngai tuar maan in hetin buaihnak suak ii. Acozah lamin mi 184 thi thu phuang napui thu dik i lo thu ramleng ai Uighur miphun hotu te in phuang ve ii.


--------------------------

Ralkap hrang sumpai hmang tam ber lakah Pakistan

10 June:

A ram khiah sumpai lam dinhmun le minung khawsahnak lamah harsa ai niam ngai napui, leivum ai ram 25 lakah Pakistan heh ralkap hrang sumpai hmang tam ber te lakah tel ve ii.

US ai mithiam pawlin thuphuanghnak ah Pakistan in leivum ai ralthuam pha ber ber te nai ai ralthuam tam ngai nai thu phuang ii. Thupuanghnak ah Pakistan in ralkap khai US ralkap zat nai thu khai tel ii.

General Pervez Musharraf in Pakistan ah President a per fangin United States hnen in US$ 3 million le ralthuam tam ngai lo ngah awng ai Pakistan ralthuam khai roh ngaiin khang ii.

------------------------

Suu Kyi thuhla rel sal

10 July nia ah Suu Kyi thuhla Court ah rel pan saal ai, he nia ah Insein Thawnginn hiang lamah roh ngaiin Ralkap lamin humhimhnak lam kho ruai ii.

He nia ai thula relhnak ah Court lam thubuai um ai, 1974 kum Ramdaanpui ai section 22 hnak hmangin Suu Kyi thula rel i maanin 1974 ai Ramdaanpui heh nung lai maw nung nawn lo thu ah roh ngaiin court ah eldunhnak um ii. September 1988 ah 1974 ai bawnhnak ramdaanpui heh siatbal zo ii ai tun Suu Kyi thula ah 1974 ai daanpui hmang sal maanin roh ngaiin thu rel tlang ii.

Suu Kyi thula heh court in rel ben lai lo ai, July ni 17 ah a thula rel tuhin a nia thawn saal ii.

Suu Kyi heh court ah a mawhhnak le sualhnak tawk le khaw kum 5 thawng to tuh sal ii.



<=Inseing Thawnginnpi


--------------------------------------------------------------

US$ 3 billion man c

ohnak bawn tuh

14 July: South Korea company haampui Daewoo in Burma ai laihnia hlivua (Natural Gas) co tuhin sumdawng company dang te thawn US$ 3 billion man naper pan tuh saal ii.

Daewoo thawn naper tlangtuh company te tu Korean Gas,

India Oil and Natural Gas Corporation (ONGC) le Gas Authority of India Limited (GAIL) ii ai Arakan (Yakhaing) ram ai tipithuanthum hnia ai co tuh ii. He tumtahhnak heh kum 2012 in pan tuh ai kum 25-30 song pertlang tuh ii.

Sumdawnghnak pertlanghnak pawlkom 1 ah Myanmar Gas and Oil Enterprise (MOGE)khai tel ai lungkhim tlanghnak lai, Memorandum

of Understanding (MOU) khai June ni 15 ah lo bawn zo ii. He hma

ngin Arakan ram ai laihnia hlivua suakhmun Shwe Gas ai block A1 le A3 ai gas te heh China ram ah China National Petroleum Corporation (CNPC) hmangin kuat tuh ii.

He tumtahhnak ah gas kuathnak pipeline khai 2,380km sau tuh ai Arakan ram in China ram Yunan Province tian bawn tuh ii.

Hetih bangin Burma le ramdang te lungrual in gas co fangin Burma mipi te heh man um loin naper ruaihnak te, mipi inn le lo langsah te, ralkap in daih bangin mipi vumah sualhnak te um tio ai a ram

mipi hrang harsahnak lo lek cang de ii.

--------------------------

A hmasa ber English-Chin Dictionary

Falam peng ai Calai lam hrang naper tl

anghak pawlkom 1 Lailun Foundation (LF) in kum 7 song buaipui awnghnak Mirang le Chin (Falam/Laizo) pon Dictionary heh bawn ben zo ii ai, 11 July 2009 nia ah Falam khua ai FBA office ah mipi hnenah tlangzarhhnak khawmpui bawn ii. Siangbawi Joseph Herbert Cope hmangin hmuifu pe awnghnak Lai pon Dictionary suak hmasa ber ii.

He Dictionary heh Burma ramsong ah Ks. 12,000, US, Europe le Western ram pawl ah kuat man telin US$30, Asia ram pawl ah a tlawm ber ah US$20 in zuar tuh ii.

A hmasa ber ah laibu 1500 bawn ii. He bawnhnak lakin bu 600 heh Laitlang (Chin State) ah kuat tuh ai, bu 250 heh Falam le Kawlrawn area ai Tlawng le Bible tlawng pawl ah Lailun Foundation in a man pe kul loin zem tuh ii. He laibu a bawntu le pon letsahtu te khai bu 1 ten pe tuh ii.

-----------------------------

Google in OS bawn tum

11 July: Computer

lamah leivum heh roh ngaiin company te zuam dun ii ai, tun tian leivum ah computer lamah Microsoft company ba

wnhnak Operating System (OS), Windows heh a tam ber in hmang ai software lam khai Windows hmangin hmang thilhnak ciang mithiam pawlin bawn ve ii.

Internet lam ah mi tam berin lin hnak le website lamah hmingthang ber Google khai Internet

hrang hrimhrim Computer nungruaihnak (Operating System-OS) heh bawn tum ve hang ii. Google in O.S heh Chrome Operating System tiin ko ai, hmai kum songah mipi in hmang thil tuhin tum tahhnak nai ii.

Tun hlan O.S te heh computer songah um ai, computer a nung hnua ah Browser hmangin inter

net ah lut sal de ai, caan tam ngai rai ii. Internet/Web um lo lai tengah Windows O.S heh lo bawn awnghnak ii ai, tun tu computer song ai O.S ring nawn loin second tlawm neu songah computer nung ve leh Internet ah lut vut ai E-mail te le a kulhnak te siar thil vut tuh heh Google in tum tah ii.

Computer Hard Disk song ai thil dahhnak ring nawn lo in, leivum company pui te ai Hard Disk pui pui pehzomhnak internet hmangin ring fawm tuh ii ai, computer songah memory tlawm le tam lam ah buaihnak um tuh lo hang

ii. Kin thula (Data) te khai kin hmanghnak computer songah dah kul tuh lo hang ai Internet songah Video, La (Mp3, WMA, ...), Zuk te le Lai (Documents, Presentations etc.) te dah thil sio tuh hang ii ai, leivum hmun dangdang in kin ID le password hmangin Website ah lutin sik thil saal, hmang thil saal, thun bet thil tuh hang ii. Kin hmanghnak computer ai memory hmang tuh lo hang i maanin Virus maan buaihnak te khai um tuh lo hang ii ai, Google company ai Internet hmangin hmang thilhnak Memory hmang tuh i maanin company in kin Data te le Humhimhnak te tian mawhphur tuh sio hang i maanin leivum pumpui Internet lamah danglamhnak pui hleng tuh hang ii.

Hetih bangin Google in Microsoft bawnhnak O.S (Windows) hmang kul loin Google OS thawn Goolge website ah mi 1 in a kulhnak veksen hmang thil tuh heh Microsoft in lau pan hang ii.

Google O.S heh a man pe kul loin Internet in download thil tuh ai, mithiam te in a kul daanin rem thil tuhin khai O.S code khai hong sa in dah tuh ii. Hetin a bawnhnak khai amah te thiamhnak hnakin pha sawn midang te in bawnbet tuh daihsah maan ii.

Hetin computer lam le Internet lamah leivum heh roh ngaiin khangso hang ii.

----------------------------------

Google Chrome Browser

Google in Website luthak Browser thar bawn zo ii. He browser hmangin Google webpage ah lut vut thil ai, Gmail te le Gmail thawn teltlanghnak MS word bangin lai ngan thilhnak Docs te, Calender te, photo dahhnak Picassa te, thuthang te, le Map (Myipung) si hnak te khai Goolge hmangin baai ngaiin hmang thil hang ii.

-----------------------

Leilung dangah nunhak si tum

15 June, London (AN

I): Mithiam pawl in leilung leng lamah nunhnak um tuh umhnak a nai hnak rai zo ii ai, a phuncang in nunhnak siidaan buaipui ai tun tum tu Tleukaphnak (Light) lam hmangin leilung dang ah nunhnak um thil le um thil lo lingfiang thil hang ii. He kin umhnak leilung thawn a nong ber Ni (Sun) heltu leilungdang (Planet) pawl ah nunhnak um thil le um thil lo heh Tleukapsikhnak lam thiamhnak hmangin lin tuh hang ii.

Leilungdang 1 in kin Leilung ah a kaphnak tleuhnak khiah siik lo in Leilungdang 1 ai a leilung tuamtu hlivua (Atmosphere) pahtlangtu tleuhnak sawn heh kin umhmun leilung in siik tuh ai, he Tleuhnak ai danglamhak (Spectrum) heh Transmission Spectrum tiin ko ai, he Spectrum hmangin tleuhnak in pahtlanghnak leilungdang ah nunhnak um thilhnak poimawh per Oxygen (O2) le Ti (Water/H2O) um le um lo lin tuh ii.

He thiamhnak heh k

um 10-20 songah a ngaingai in hmang tuh hang ii. Leilung dangah kin leilung ai Light Spectrum thawn bangdun thiah hmu ngah le khaw leilung ai minung te hrang hmailam ruatpha tam ngai um tuh thu khai phuang ii. Tun tengah United Kingdom in a bawnhnak William Herschel Telescope (WHT) hmangin he thiamhnak heh hmang thil hang ii.

-------------------------

Minung millions rikaam in um

5 July, Reuter: Uganda ramah pasal 1 in a liang ah tuu dah ai fei thawn amah lala a hawng ah

dawt ai amah te Ruah Pathian (Ekipe) hnenah ruahsi tuhin a thisen hmangin rai thawi ii. He pa um hmun heh Nassapir khua ciik neu ii ai, Uganda ram ai Karamoja ram song ah um ii. Uganda ai Jie miphun te in khai hetin ruah si loin umhnak amah te pathian thinraw maan ituh um ai raithawihnak kh

ai roh ngaiin bawn li napui ruah si lo maanin khawruahhar le thinbo ngaiin um ii. He ramah ruah heh kum 4 si lo lawlaw in um zo ii.

Laivum heh sa tete ai Africa, Asia le Latin America ram telin ram 15 heh nikhua sa ze maanin rong aipha nai loin loram rosek thu khai Oxfam pawlkom in thu suah ii. Ruah khai a tikcu bangin si nawn lo ai, ruah tam hmun le tlawm/si lo lawlaw in ram hmun cangah um ii.

Loram bawntu pawlin leivumah hlivua khai tam tete, haat tete thu khai phuang ii. Leivum pumpui in buaipui lo lekhaw minung millions in rongaipha nai loin harsa tuh thu khai Oxfam in phuang ii.

Africa ram ah tunhlan ai niimden suawkawnghnak hnakin 15% in tlawm sawn kum 2020 ah i tuh hang ii ai harsa aamaam tuh ii. Uganda ram ah kum 25 songah vai 14 khawkheng (Ruah si lo lalaw) in um zo thu acozah in phuang ii. U.N. World Food Programme in Uganda ram ai Karamoja ram ai 1.1 minung ai minung 970,000 heh cawm teng ii.

Hetih bangin leivum ro tete maanin a rang lamin thingkung a tam thai berin bir kul thu khai Oxfam in phuang ii.

-----------------------------

G-8 ah Pope le Obama

July hla song ah Italy ram ah G-8 ram pawl tawkdunhnak um ai heta leivum buaihnak thula tam ngai rel tlang ii.

Obama in Nuclear thula ah Iran in Nuclear bawnhnak com lo le khaw leivum in sik menma tuh lo thu rel ii.




Pope Benedict in leivum heh sumpaihnak lam ah lungrual kul thu te,harhdamhnak lam le remhnak um tuhin lungrual kul thu te rel ai he

hmuahhmuah tawlrel benhnak tuh ah leivum pumpui huap thu naiben-hnak le rorel thilhnak pawlkompui nai vual kul thu phuang ii.


-------------------------------

Pop Siangpahrang Michael Jackson thi

Leivum lasa lam le laam lamah mi hmingthang ber Pop Music ah Siangpahrang tiin leivum in a kohnak Michael heh 25 June 2009 nia ah Los Angeles, Carlifornia, US ah a lung lam naper loin thi ii. A thi fangin kum 50 mi ii.July 13 in March 2010 tian Leivum ah khual tlawn tuhin tumtahhnak i napui, a ur maanin UCLA Medical Centre ah fehpui ai ceta tho ben nawn loin leivum hlum te ii.


Hming ngaingai : Michael Joseph Jackson Suahnia : August 29, 1958

Suakhmun: Gary, Indiana, U.S.

Thinia : June 25, 2009 (Kum 50)
Los Angeles, California, U.S. Music&La lam : Pop, dance, R&B,

rock, soul

Naper : La sa/La ngan, La suahtu, Laam, Laam zirhtu

A Aw : Soprano, Tenor, Falsetto

A mer ben kum : 1964–2009

Nupi : 2

Fa : 3

Website : www.MichaelJackson.com Amah heh unau lakah 7hnak ii ai America ai Africa mi innsang in suakhnak ii. Unau ah nupang 3 um ai, pasal 5 um ii. A nu heh Jehova Witness kho ngai ii ai, a pa heh R&B lam music lamah The Falcons ah tel ii. Apa ina naupang lai ah roh ngaiin lo kilkhawi awng ai, taksa lam le a hluak lam tian in tuar awng ii.

Jackson heh a kum 5 fangin Christmas lai ah a rualpui tlawngta te lakah a thiamhnak a hmasa berin dak ruai awng ii.1968 kumah Jackson 5 member ah lut ai la sa in pumcawkhnak lam mer pan ii. La phuah le lasa lam thawn, laam thawn music lamah lut ai, 1967 in Billboard ai a pha ber 100 ah tel pan ii. Hetin American ram in leivum music lamah lar aamaam pan ii.

A taksa vun thula ah vun lam urhnak (vitiligo)nai ai, cia urhnak maanin a vun heh var tete ai cetin sii lam thiamhnak thawn a vun heh a var ah cang ii. A thi fangin a vun heh laihnah var bang rori in var ii. A vun lam urhnak siik ruai kongin a hmai lam le hmai ruh te tian bawn ruai ai, cetin a hmel khai danglam ii.

Jackson heh mi lar dang te hnakin a danglam hnak tu mi harsa te hrang sumpai tam ngai bawm awng ii. Kosova refugee te, Guatemala naupang te, Red Cross le UNESCO te hnen tian in a thiamhnak hmangin sumpai sii sah ai bawm awng ii. Amah heh Leivum ai thil ropi le mak nganhnak Guiness World Record ah khai tel ii. 1989 kum ah Britain Kumpinu Elizabeth Taylor in “True king of pop” tiin phuang awng ai cetin

“King of Pope” tiin a hming thang panhnak ii. Jackson la lak ah a mi lin tam ber “Heal the world” khai Album a bawn awnghnak lakah lar ber ii. Amah rori in Heal the World Foundation khai 1992 din ai naupang te hrang le raldohnak hmun ai mi harsa te hrang sumpai tam ngai bawm ii. Inapui a thi fangin laiba US$500 million hnakin tam sawn nai tiin thu thantu pawl in phuang ii.

A ruang heh 7 July 2009 nia ah leivum pumpui hmuh thilin suunhnak caan hmang ai a ruang ngaingai phumdaan te tu mipui lin tuhin thu suah lo ii.

------------------------------

Thufim!!!!

Mit hmai hlimin anghnak mi pe ai, thuthangpha in mi harh ruai.

Thincom vutvo mi in buaihnak suakruai ai, thinnem thinsau miin buaihnak dap ruai.

Thil/Thu lingtam tu pong menma lo ii, thil/thu lingthiam zotu thinlung kho ii.

Haudun kawng ai sa ur ngaingai ei hnakin tu daih ber te thawn anhnah hnawmtam niu ei heh nuam sawn.

Anghnak heh nuncakhnak ii ai, nguingio ai um heh caklo hnak sinsin ii.

Na hmui le na lei kilkhawl tulai buaihnak pumpelh tuh ii si.

Pon eldun, cuhdun heh Nga tikhuar keh, min tum thawn bang ii.

Thinlung phalohnak in hmelmawi lo daihhiam sawn.

Fimhnak naitum heh mah daih sakhnak ii. -By Thangneunh

Mifing te ponkam lawrkhawm

Nun heh Ar khuathim daici lo iai, lingciang titu hrangkhai paihnak ram i sawn de ii.

Mifim tein tu lingbelh hiam ai, mivoi tein tu voihlenin um nuam ti.

Ram le miphun hrangah pum pe in zeibawn nazuam lo in khai a pertu le a bawntu te hrangah hnawksakin um hrimhrim mah.

Kin ral kin nehhnak san ber tu kin cakhnak ilo i ai, amah te in nazi minute nga (5) a man naizia lingthiam lo maan i ti. -By Thangneunh

---------------------------------

Delhi Zanniat Sawngenkhawm

Sawmhnak

A nia : 20 July 2009

Acaan : 8:30pm

Ahmun : Saya Thuah Za Thil te inn,

RZ-D61A, Sita Puri, N-Delhi-45

Chairman : Pa Saw Za Thang

Thucah : ZYO-ZMP poimawhdaan

Salai Tluang Kip Thang

Sermon : Saya Thuah Za Thil

-------------------------------------------

Khangthar Zanniat te zuam tu ih..

- Pa Van Ling, New Delhi

Tun hlanah Zanniat te heh lo lungrual ngai ai, Zanniat Circle ah khai a hoitu te le, naper bertu te ii sing. I hih ben tian in 1930-1960 karlak dung ah Zanniat heh Falam peng ah khai, Lairam pumpui ah khai a ber lamah i de ii sing. 1960 hlan ah B.A ngah ben heh Zanniat mi 14 um awng ai, Falam le Hakha te in lo tluk lo ai, inapui Tedim te tu Thuklai khua 1 lek in B.A 16 um awng ii. Cen 1960 dung tian Pastor khai 15 lo um awng ii. 1964 kum dungah Tlorzan khua rori ah Christian kum 50hnak Jubilee khai bawn awng zo ai San Cong Jubilee tiin lo ko awng ii. Pathian thu lamah khai Pastor Ta Kio heh phun 7 ben awng ai Bible tlawng kai ben ai, Zanniat ram veksen le Khualsim tlang hlang lam ram tian Pathian thu in lo kilkhawi awng ii. Major Kap Cong khai Chin Battalion ah hotu ber lo i awng ai, Zanniat ram le miphun te khai roh ngaiin lo ao awng ai lo kilkhawi awng ii. Pu Kap Cong maanin a fapa Dr. Ni Khuai khai Lairam ah Doctor hmasa ber lo i awng ai, a pa thucah hnak maanin Laimi hrang hrimhrim daihsahhnak thawn Laitlangah Sibawi per ii. Runral lam in Mangkheng ram lam tian Pathian thu lamah Evangelist hlat tu te khai Zanniat mi ciang i awng ii. Cetin Leivum thiamhnak lam le Pathian thu lamin khai Zanniat te heh hming thang ngai awng ii sing.

Inapui 1960 hnua lamah Zanniat te Kawlrawn lamah le ramdang ah kin vaai hnua fangin, Kawlram pha nawn lo thawn tun nia tian Zanniat te heh tun hlan bangin kilkhawidunhnak le khangsohnak lam hmu pha um lo i hang. Ciamaanin tunsan khangthar Zanniat te aisu khai kin hming mawi ngai Zanniat mawi ruai saal in naper tlang kul hang ii.

Sawmhnak & Anghnak

Zanniat te Calai lamah le Thu le La lamah khangso tuhin aisu khai thupha kin lin nak le in hmuhnak te Zanniat Auaw ah ngan thil ii. Mawhphurtute hnenah pe thil ii. Delhi ZCP in July hla Auaw hrang sumpai kin tumsah ii. -Editor

=============================

Zanniat Youth Organization - Zanniat Mino Pawlkom (ZYO-ZMP)

E-mail: zyo.zmp@gmail.com

Zanniat te hrang poimawhdaan

- Salai Tluang Kip Thang

ZYO-ZMP dinghnak kum 1 khim zo i hang. 29 May 2008, 11:00pm ah Delhi ai ram le miphun iittu Zanniat khangthar te thawn Zanniat ram le miphung tungdinghnak tuh le kin khangsohnak tuh tumtahhnak thawn ZYO-ZMP heh din ii. ZYO-ZMP Delhi ah din hnua fangin Aizawl lamah Zanniat khangthar te khai Zanniat ram le miphun iithnak thawn 13 June 2008 nia ah ZYO-ZMP din ve ii. Cen Malaysia lam ai Zanniat khangthar tein khai 3 August 2009 nia ah ZYO-ZMP Malaysia din ve ii. Hetin ram hmun cangah Zanniat khangthar te in Zanniat ram le miphun hrang naper tlang tuhin thangphawk pan hang ii sing.

Zeimaan ZYO-ZMP heh din ii sing tihnak heh aisu khai a hming za fangin a thuzawthnak i dee ii. Laitlang lam heh khawsahnak lamah harsa ai Zanniat mi tam ngai Kawlrawn lam ah vaai ai, Kawlram acozah pha nawn lo hnua ah ramdang dangah vakvai kongin ramdang ah kin um hnua fangin kilkhawidunhnak lam le khangsohnak lam khai Zanniat te pertlang hnak heh paai rianro ii. Kum rei ngai hetin um zo ii sing. Ramdang lamah a hleng hmasa Zanniat te le Kawlram le a hiang ram ai um Zanniat te thawn pehzomhnak lam khai harsahnak phuncang maanin Zanniat te kilkhawi dunhnak lam pawlkom heh nai ben loin kum tam ngai um zo ii sing.

Hnam dang le miphun dang te in amah te ben tawk neuin kilkhawidunhnak pawlkom te bawn ai lamkhong phuncang thawn, thilri le thiamhnak phuncang hmangin naper zo ii ai, khangthar Zanniat te in hebang hmu ve ai ling ve fangin Zanniat pawlkomdunhnak le kilkhawidunhnak pawlkom kin kul tengteng thu lingthiam in Zanniat mi hrimhrim thinlungah um zohnak Zanniat pawlkom din hiamhnak thawn hetin Zanniat Youth Organization (ZYO)/Zanniat Mino Pawlkom (ZMP) tihnak dinghnak san ber khai ii. He pawlkom heh a dintu te in fimhnak, thiamhnak le naihnak lamah ben ze maan dinhnak i lo ai, Zanniat iithnak thinlung thawn hmailamah Zanniat khangthar te hrang konghoihnak i fawm tuh daihsahhnak thawn, Zanniat iittu Zanniat te rinsanhnak thawn ding sawn ii. Famkhim lo kawngin, a kul daan bangin rem kongin le naper kongin ZYO-ZMP heh Zanniat te in pawlkom hmangin naper kin thiam tuh khawruathnak thawn dinhnak ii.

ZYO-ZMP din hnua fangin a dinghnak san ber heh thuthanhnak (Declaration) heh Mirang pon in suah ai, pawlkom a i hnak bangin Pawlkom hminsinhnak te le hoiduun tuh daan te tian khai bawn zo ii ai, a kul daan bangin rem tuhin khawruathnak thawn hmailam nor teng ii.

ZYO-ZMP Dinghnak Thuthan

Lang sah thil lo hnak minung dikhnak le covo te, ram le miphun nai i hnak te heh thupui ber ah dah ai,

Tunhlan ai United Zanniat Circle ah Zanniat te kin lungrualhnak le kin hmingthanghnak te hih hlen kongin,

Zanniat mi lo te in khangsohnak lam, lungrualhnak le ram le miphun i hnak hnawmruaidaan te hih hlen ai,

Tun san khangthar thiamhnak le fimhnak te hmangin unauduunhnak le khangsohnak tuh ah poimawhhnak te pom ai,

Kawlram ralkap acozah maanin lungrualhnak le khangsohnak lamah Zanniat te harsahnak lingfiang kongin,

29 May 2008, 11:00pm ah Zanniat Youth Organization-Mino Pawlkom (ZYO-ZMP) heh ding ii ai a hnia lam tumtahhnak te nai ii.

1. Leivum ai Zanniat te lungrualhak le pawlkom tlanghnak

2. Ram le miphun i hnak ah lungkhimtlanghnak thawn rorelhnak lamah tel thilhnak

3. Ram le miphun ro thil humhimhnak

4. Khangohnak lam naperhnak

5. Siat-phat ah bawmdunhnak

ZYO-ZMP heh pawlkom dang le bulpak thuhnia ah um lo ai zalen ngaiin naper thilhnak pawlkom ii. Burma (Kawlram) hrang Federal Democracy heh lungkhim ve ai, Zanniat ram le miphun khangsohnak tuh ah a kuldaan in aisu thawn khai naper tuh ii.

Ram hmuncang ai Zanniat te in tun panin Pawlkom tlangin Zanniat ram le miphun dingsuak tuh le khangsohnak tuh ah tel tuhin sawmdun ii sing.

-----======<<<<<<<<<<>>>>>>>>>====-----