Friday, May 28, 2010

Zanniat Auaw: Vol-2 Issue-5 May 2010


Zanniat Auaw
May 2010
Vol-2 Issue-5
Laai suahnia : 28 May 2010-05-28

Isiah 60:12 “Bawipa na per hiam lo miphun le ram te tu hnawmcanin um tuh ai, paai sek tuh ii.”

“Original Zanniat Auaw Print Version siar hiam te in E-mail ai Attachment file download tuhin le siar tuhin ning ngen ii ing”
– Editor

EU Parliament in 2010 Elecion thula ah thusuah bawn
May ni 20 nia ah European Union (EU) Parliament in Burma ram 2010 Election thula ah official in thusuah bawn zo ii. He thusuahhnak laai ah EU in Election thula ah a daihhnak points 21 um ai, election heh felfai tuhin, rampua lam te in siik thil tuhin, Burma ram song ai miphun (Ethnics) te le political party te thawn khai tawkdun tuhin, election bawn tuh maanin zalen ngaiin mipui te tawkdun thilhnak le thu rel tlang thilhnak te, UN palai in Burma ram song ah minung dikhnak le covo thula zingzoi siang sah tuh thu te, Burma ah UN Secretary General palai ruai tuh lungkhim tuh te tel ii.

Rangoon Bazar kaang
24 May: 24 May zinglam ah Mingalar Taung Nyunt Township ai Mingalar Zay bazar kaang ii. He maikaang maanin mithi le miuur um lo ii. Zinglam 8am dung ah bazar ai flat 4hnak hmun ah mai kaang pan ai, sunhnua lam tian he maikaang mit ruai ben lo ii. Maikaang hnua ah maikaang motor 1 heh nazi hrek dung ah hleng pan ai, zan lam 12:30 fangin maikaang motor 10 khim ii. Maikaang in US 1 million man dung thilri hnawm ruai ii.

US ca Burma laukuul Obama in phuang
17 May: US president Obama in US ca Burma ram heh laukul maanin National Emergency against Burma heh kum 1 beet tuhin phuang ai, 2011 kum luan tian i tuh ii.
May ni 20, 1997 kum ah Bill Clinton san ah Burma ram ah September ni 30, 1996 ah ralkap acozah in Democracy dohnak thula maanin National Emergency Against Burma heh US in lo phuang zo ai, he hnua fangin US in Burma ram ca sumpaihnak lam tianin zei khai rolh hiam lo hang ii.
US ai Assistant Secretary of State for South East Asia and Pacific Affairs Kurt Campbell in zarh hmasa ah Burma ram tlawn ai ceta lungkhim lo hnak thawn he thu suak ii.

KIO le Kawl Acozah tawkdun
25 May: The Kachin Independence Organization (KIO) le ralkap acozah tawkdunhnak um ai, ramri kilkhawltu ralkap (Border Guard Force/BGF) thula le Myintsone Dam ai bomb puak thula rel tlang ii. He meeting ah Brig-Gen Soe Win (the division commander of Kachin State) in KIO Brig-Gen Gun Maw le KIO General-Secretary Dr. La Ja te NRMC headquarters ah tawk ii.
Ralkap acozah lam in KIO in BGF per tuh maw per tum lo thu zawt ai, KIO lam in Kachin Regional Guard Force sawn daih thu rel ii.
April ni 17 nia ah Kachin ram ai Myintsone Dam ah bomb puak thula maanin Kachin mino tam ngai pom tuar ai, mi 1-2 tu suak ruai zo napui tun naai niu ah midang pom beet leh thu um ii.
Myintsone Dam project heh Kawlram ca contractor lian ber Asia World le ralkap acozah thawn naperhnak China Power Investment Corporation te thawn bawn tlang hnak ii.


US Sen. Webb Kawlram ah kawi tuh
26 May: US president Obama acozah ca mi poimawh ngai Sen. Webb in Kawlram tlawn leh tum ii. Jim Webb heh kum 10 luan song ah amah leekin Kawlram acozah lu ber te tawk bentu hmasa ber ii.









Party thar din Suu Kyi lungkhim lo
19 May: Aung San Suu Kyi naperpui NLD party ai rualpui hrekkhat in tun 2010 Election tel tuhin party thar din ai, he thula ah Suu Kyi aang lo ii. Ralkap acozah in tun election ah tel lo party tu political party ah pom tuh lo ti maanin zarh hmasa panin NLD party in tun kum Election heh do tuhin thu suah zo ii. Cetih teng fangin NLD song ai upa hrekkhat in Dr Than Nyein in hohahnak National Democratic Force (NDF) party din ai, 2010 Electin ah tel tum ii.
Suu Kyi aang lo thula ah NDF te in a pha lam sawnin Suu Kyi in hmu sah tuhin rel ve ii.

Kum 35 nu tam tete
America ram ai Pew Research Centre in tleirawl nau nai hnakin kum 35 luan nupang te in nau nai tam tete thu hmusuak ii. Kum uham fangin innsang din tuh thula te le nu lam harhdamhnak lam thula forhdunhnak te maanin hetin kum 35 luan fangin nupang tam sawn in innsang din hang ai kum 35 luan fangin nau nai tam tete ii.
He research centre te in hmuhnak ah kum 1990-2008 song ah kum 35 nupang ai naunai zat heh 368,000 - 603,000 in khang ii. Cia bang pahin 1990 - 2009 karlak song ah tlairawl, kum 20 hnia lam in naunai zat heh 533,000 - 441,000 ban tlawm thu hmusuak ii.
Mi zaran in 1990 kum hlan tian nupang te in kum 25 fangin nau nai ii.


Britain in Pope hnen ah ngaithiam ngen
Britain ai official laai ah pope Benedict XVI thula hnihsa bangin nganhnak um ai, he thula Britain in ngaithiam ngen ii. Tun bang ai Roman Catholic Church buaihnak ber tu puithiam le father te in nupang le naupang te lo zohsuam (sualpui) de ii tiin acozah lam tianin thubuai tam ngai um ai, he thula pope in remrelhnak naperhnak thula ah hetin thula tam ngai suak ii.
Britain in tun bang ai acozah lam in zohsuamhnak bangin laai suahhnak um maanin poi ti ngai ai tun hnua lam tian Britain le pope karlak pehzomhnak buai tuh loin ngaithiam ngen fawm ii.
Official ah pope in nau reek hiam te ca clinic te bawn sah tuh, condom te zem tuh, Queen Elizabeth II thawn khai Setember ah khual tlawn fangin duet laa te khai sa tlang selai tiin official lam ah laai nganhnak lo um maanin hetin thula umhnak ii.

Computer Chip le Virus minung ah
British ram ai University of Reading scientist Mark Gasson in amah tiksa ah computer Virus lut thu phuang ii. Gasson in a tiksa ah computer chip thun ai, he chip song ah computer virus thun hrim ii. Hnawta ah computer virus heh a tiksa song ah lut thil ii tiin amah rori in BBC interview ah phuang ii.
America ram ai 100 ah 20 in amah te tiksa song ah electronic chip thun hang ii. He chip hmangin bank accounts, medical record te, chip naitu umhmun linthilhnak Global Position System (GPS) te, dawngkham lut tuh fangin hong cop kuul loin he chip hmangin computer in hongsah thilhnak te, company le office ah lut le suak khai chip hmangin control-hnak te le identity card (ID) te khai chip ah tel sek thil ii. Bible ai minung in cal ah le kut ah lin thilhnak dah tuh thu thawn bangdun ai 666 ii tiin mi tam ngai in rel ii.
Scientist Gasson in computer chip minung tiksa ah um heh poimawhhnak tam ngai um napui, electronic virus khai tiksa lam tian ah lut thil maanin misual te in minung hnawmruaihnak ca hmang thil tuh ai raalring kul thu rel ii. Minung ah chip heh poimawhhnak tam ngai um thil ii. Minung hluak memory thawn pehzom daan te tian um lekhaw minung le computer heh nung tlang thil tuh ii.

Thailand prime minister hmasa Terrorist thubuai nai
25 May nia ah Thailand court in a hmasa ai Thailand Prime Minister Thaksin Shinawatra heh zarh hmasa ah mi 88 thihnak thula ah amah heh misualral lam (Terrorist) lam thubuai bawn sah ai Court in pom tuhin Warrant suah zo ii.
Thaksin heh 2006 kum ah Prime Minister ihnak ralkap hmangin com ruai awnghnak ii ai cia hnua ah sumpai ah fel lo maanin rampua ah tlanhnak ii.

Malaysia in Amnesty phuang
20 May 2010 ah Malaysia acozah in Daan lo- (Illegal) in Malaysia om te thula rel cat hnak nai ii. Malaysia ah Dân lo (Permit nai lo) ai om te heh AMNESTY pe tuhin lungkhim ii. He thula heh May 20 nia ah Malaysia Deputy Prime Minister, Tan Sri Muhyiddin Yassin in news conference ah phuang ii. Amnesty ti fangin Dân lo ai om te amahte ram ten ah tlung thil tuhin le Malaysia acozah in a tlung hiam te vum ah Action lang tuh loin thurel cat ii. Hebang ai dân lo ai om te a tlung sianghnak programme heh Kum 2002 leh 2004 ah khai lo nai zo ii. Kum 2004 Amnesty a pe fangin Mi 230,000 val Malaysia in mah ram ten ah tlung tu om ii. Malaysia acozah in a tlung siang cân liam hnua ah tu, permit nai lo naper te pom tuh ii ti’n thu than ii.
Cia mân, Passport nai lo mah ram ai tlung hiamte hrang thu pha ngai leh âng kul ngai ii. Inapui, a kon tih bangin fehpui tuh tihnak tu phuang lai lo i.
Ciahlei ah, hmai kum panin Work Permit, Levy man kai tuh tiin thu than ii. Levy kai tuh thuhla heh Kum 2009 April dung panin Malaysia acozah in bawn tum napui daihlo tu tam ngai mânin bawn sâl lo ii. Inapui Kum 2011 in tu Levy kai tuh ti in thu than hang ii.
He bang thula mânin kin Zanniat fate ca a pha lam leh a pha lo lamin thula om thil tuh ii. Malaysia ah napertuh ro ri (Refugee ngen tuh lo) in kawi hiam hrangah tu har ngai tuh ii ti’n hmu ing. Work Permit nai lo, Refugee te hrangah khai naper har tete thil ii.
Malay acozah statistics ah Mala ai ramdang mi naper heh 1.8 million um ai cia lak songah mi 800,000 heh Burma ram mi daaan loin um te ii.

Chin State ah mipum siar
Burma ram Immigratin Department in May hla thar panin October ni 18 2010 kum ah kum 18 khim zo mi veksen hming township veksen ah bawn teng ii.

ENDP Election ah tel tuhin register zo
11 May 2010 nia ah Ethnic National Development Party (ENDP) in 2010 Election ah tel tuhin register bawn zo ii.

Tlawngzirhtu te Election-daan zir
Falam ai Election Commision in Falam township song tlawngzirhtu te ca Election thula Training bawn sah ii.


Avai 19hnak FIFA World Cup South Africa

-Ram Lian Mawi

World Cup football sirh kin siik thilhnak tuhin zarhhnih lêk cân um ihang. Kum 2010 June ni 11 nia ah FIFA World Cup Avai 19hnak heh South Africa ah sirh pan tuh hang ii.
Tuntum World Cup ai telbentu ram tepawl ca kum 2006 ai avai 18th hnak World Cup Germany ai asirh fang ai abohnak sumpai tahin60% lâiin tamsawn bo tuh ii. US $ in million 420 bo tuh ai laksawng ape tuh hnak pawl ah hemi World Cup ai telbentu ram hmuahhmuah ca ah $ million 1 ten co tuh ai asirh pan hnua ah scond round lutbenlo ai tlungkul ram 16 te in $ million 8 ten co tuh ii.Scond round nock out stage ai caklo ram 8 tepawl in $ million 9 ten co tuh ai Quater final ai caklo ram 4 tepawl in $ million 18 ten co tuh ii. Semi final ai caklo ram 2 te in $ million 20 veve co tuh ai pahnihhnakin $ million 24 co tuh ii. World Cup Champion ram in $ million 30 paisa in dawng tuh ai Trophy khai dawng tuh ii.
Tunkum 2010 World Cup in thilthar a bawnhnak ah World Cup song ai football sirhtu player neitu club tepawl in aplayer te in WC asirh song hmuah nisiarin Euro 1,000 ten dawng tuh ii. sântehhnak ah Ka Ka heh Realmadrid FC player imânin WC ah Brazil ram ca sirh napui ai asirhsong hmuah nisiar Euro 1,000 Realmadrid FC te in co tuh ii. Zaimân tifangin WC a sirhsongin tuahmawh dun selai atuartutu hlawhnai ai asirhhmun Realmadrid te in tuar tuh ii.
WC ai telthil tuhin ram 206 te in qualifying mach sirh kul ai ram 32 in telthil ii. tuntum South Africa ah ahlengtu south Africa te heh qualifying sirh kullo ai ramdang 6 te in telve ngamlo mânin ram 199 te in mach 853 sirh ai goal 2,344 lutin ram 32 te in telthil tuh hnak ticket co ii.
WC 2010 ah WC ai telawnglo ram pakhat SLOVAKIA tel tuh ve ii. SLOVAKIA heh CZECHOSLOVAKIA ram ai aumlaiin WC ah vai 8 telzo ai 1934 le 1962 ah pahnihhnak dinhmun te lo ngah awng ii.
WC 2010 ai telthil tuh hnakin qualifying mach vai 8 sirh ai nehhnak aco mânin telngah laiin Uruguay ram tu mach 20 asirh hnua ah telbenhram ii. Ivory Cost, Germany,Italy, S,korea, Nigeria, Netherland leSpain tepawl in qualifying mach ah asirhpui te nehsiauin WC ah telthilhnak ngah aiMexico in qualifying mach ah goal 19 thunin goal thun tamber ii.
WC 2010 ai teltu ram 32 tepawl heh group 8 ah khanin groupkhat ah team 4 um ii. groupkhat ai um ram 4 tepawl heh sudun tuh siau ai marks hmusangber team 2 in scond round lut tuh le scond round in pantu nockout system in sirh tuh ii.
WC 2010 ai telte ca lehsawng phuncâng bawnsah ai players le team in paisa hlei ah pakhathnak team in Gold trophy, pahnihhnak in Silver le pathumhnak te in Bronze dawng tuh ii. CIahlei ah Fair play award team te ca bawnsah ai FIFA Organising Committee te in ril tuh le WC benfangin phuang tuh ii. Kum 2006 Germany ah Brazil le Spain te in he award heh lodawng ii.
Golden Shoe Award (Top Score) ril tuh lehthiau ai goalthun tamber tehnen ah pe tuh ii. goalthunzah bang mi pakhathnak in tam umlekhaw FIFA Technical Study Group te in mite ca goalthun thil tuh hnak ca ai a bawnsahhnak tepawl siikin ril tuh ii. 2006 WC ah 1. Miroslav KLOSE (Germany2, 2. Hernen Crespo (Argentina) le 3. Ronaldo (Brazil) te in ngah ii.
Golden Ball Award (Best player) rilhnak um tuh ai, a riltu tuhin Mediaperson ( Thuthang ngantu te) ahleice ai ruathnak tepawl in ril tuh ii. WC 2006 ah 1. Zinedine ZIDANE (France) 2. Fabio CANNAVARO (Italy) 3. Andrea PIRLO (Italy) te ii.
Best Goal Keeper : Yashin Award for Best Goal Keeper ti’n ko ai FIFA Technical Study Group te in ril tuh ii. WC 2006 ah Gianluigi BUFFON ( Italy ) in ngah ii. Ciahlei ah Best Young player ti le Most Entertaining Team tepawl khai rilhnak um tuh ii. tunkum 2010 WC football mach siikhnak ah kin ram le miphum ca phahnemhnak thil pakhat tal hmusuak têk tuhin hemi Zanniat Auaw sport News hmangin ningsawm ing.

Pa Thang Tsin thuanthu (pehzomhnak)
Saya Thang Tsin reelhnak Pathian thukhiah Bualkhua ai Pa Cong Kham in sang ihang. Pa Cong Kham heh Bualkhua ai Hibawl le Tlahsaan tu imaanin a khuapui te in pamhaih ngai le Pathian thu a sang thil tuh loin a phunphunin zawl ii. Pa Cong kham in khua Upa te thu a sang lo maanin Lumbang miuk Pa Khuang Bik hnen ah a thu hlen ii. Ciatihbang ai Pa Cong kham thu miuk hnen ah a hleng maanin thureel tuhin Lumbang Miuk Pa Khuang Bik le a Tlangsuak te Pa Hlawn Suak, Pa Lian Thang, Pa Than Tlir le Pa Thang Bawi te Bualkhua ah feh ii. Saya Thang Tsin khai hemi thu a za ve le Bualkhua ah feh le Pa Cong Kham te Inn ah caam ii.
Lumbang miuk Pa Khuang bik in Pa Cong kham heh khua Upa te thu sang loin Pathian thu sang thotho lesi khuasong Tlangsuak Upa te in naviit tuh ii ti’n lo hring napui le Pa Cong kham in Pathian thu a hlat hiam lo mânin Pa Cong Khâm heh Viit tuhin mual ah khor ii. Saya Thang Tsin khai mual ah hlun ve ii. Lumbang Tlangsuak Pa Hlawn Suak in Pa Cong Kham kaipeu ah thisuak khopin rohngai ai viit mânin Pa Cong Kham khai tuarben loin sawn ii. Ciave le Rev. Thang Tsin in com tu hang ih viit nawnma hang ih ti’n khap ai Pa Cong Kham khiah Lumbang ah nuam niuniu in khor in tlun ai a viit tuarhnak hmaihma lawm lo hlan kilkhawl ii.
Rev. Thang Tsin in Pathian ram kâu sinsin tuhhnak ca a phunphun in naper ii. 1914 kumah a nau Pa Za Lian, Pa Za Hlur, Pa Thuan Bik le Pârte khua ai Pa Pa Hlei Hmung le Pa Hang Zâl te pawl sawmin Tawngphilah ah khua to ruai ai Mission Tlawng phunli tian Tawngphila le Cingmual tihnak tun ai Chawngkhuah ah hong sah awng napui Japan râl songin hnawm lehsâl ii. Amah naper bawmtu tuh ca ti’n Halkha Mission Tlawng le Tawngphilah Mission Tlawng ah mi tampui Tlawng lo kai ruai awng ii. Atlawngkai ruaihnak pawltu:
1. Phu Ci Lumbang
2. Marry Lumbang
3. Me Caw Lumbang
4. Za Duh Lumbang
5. Ngaih Sum Lumbang
6. Al Nai Lumbang
7. Lian Bia Lumbang
8. Lên Thang Bualkhua
9. Hmung Bik Bualkhua
10. Rah Mâng Bualkhua
11. Sat Hmung Tlorzan
12. Ngun Sang Lungpi
13. Zung Lal Haitui
14. Hrang Tiam Darbo
15. Van Hnuai Sang Angteng
16. Pa Tuum Angteng
17. Al Kheng Cingmual
18. Ca Luai Heluk
19. Mang Nim Heluk te ii.
Acung ai hming kin nganhnak te pawl heh amah bawmtu tuh ai tlawngkai ruaihnak inapui aisu inkhai amah naper bawm bentu umlo ii. Hemi tepawl tlawngphuan le tlawngpit cân ai atlung afeh cângin Rev. Thang Tsin in hla de ii. Tahan ai Saya Tuah Hrang khai Saya Thang Tsin bawmtu tuhin Rev. Dr. Cope ai naper pehnak ii. Ciahlei ah Lushai mi Dar Khaw Tawl, Do Sang, Than Thuam, Lal Lâm le Do Um te pawl khai Mission tlawngkai ruai ai Mission in cawm ii.
(June Zanniat Auaw ah Peh leh tuh)



Râlkhat Ai Tlângmawi

- Ram Lian Mawi, Aizawl

Mi hlawhtling te dinhmun heh râlkhatin hlirtu lai hiamngai le nuamngai in hmu tuh ii si! Ciami mihlawhtling te dinhmun bang co ve naive lo te ca tu awtkul ngai ii. Zirhnak lam le naperhnak lam ai mi hlawhtling te, sumpai hnak a phunphun ai mi hlawhtling te dinhmun siikfangin awtkul ngâi pan ii. Kin khua kin Ram ai milian mi hlawhtling te heh aisu khai awt lo um tuh lo ii. sing. Ciahleiah kin Biakhnak lam ai rauhla mi tepawl heh a hlawhtlinghnak mânin mi kawm hiam le midang te hnakin kawmnuam cângcê ai, iittu daihtu khai nai cângcêtu tepawl khai awtpha nun nai tu te ii. Ciatihlak songin zaithil pakhat niu tal ai hlawhtlinghnak nai lo, khangsohnak pakhat tal nai lo mi vânsiate pawl khai lo um ve ai, ciabang te heh mi ninghio kul ii.
Hetihbang ai mi hlawhtling te nun heh kin hlirfangin “Râlkhat Ai Tlângmawi” ngai kin hmuhnak thawn bang ii ti’n ruathnak nai ing. Zaimân tifangin kin mit ai kinhmuhnak ralkhat lam ai tlang lian puipui heh a hmutu mit ah tu hmuh hiam ngai le siikhiam ngai ii. Ikhalselai a hmun ah fehin tlang ah kin lawn fang tu liang lak, lungrâw le hling lak ah cang ii. Ciahlei ah a song ah Mehleng, Tlavâng le ramsâ laukul puipui phuncâng umhmun ii.Ciabang pahin kin khua kin ram ai mihlawhtling milian le mifim/zirsâng tepawl khai Milian, Mifim le Zirsâng, Mihlawhtling, dinhmun ai a dingthilhnak tuh ca zaitlukin harsa tuarin loper ai lo zuam awng i ni ti heh kin hlirsâl fangin mite com laiin com ve lo ai, mi perzuam lo hnak khai lo perin rimsu ngai kongin per ai zonzâi a tuarhnak mânin hlawhtlinghnak te ngah ai, mite awthnak cang ii.
Minung kin ihnak kin nun song ai mi hlawhtling pakhat i tuhin Sumpai tampui le Fimthiamhnak sâng puipui heh thupui ber lo ii. Kin Lâitlâng ai Milian le Mi hlawhtling ai kinsiarhnak te pawl heh Nu le Pa milian song ai suak aisu khai um lo ii. Hetihbang ai hlawhtlinghnak a nai thilhnak tuhin rimsu zonzâi lo tuar ai a tuarsuak ben hnua ah hlawhtlinghnak co ii. Mite bang ai hlawhtling kin hiam ilekhaw Lâi kin thiam loin khai sumlepai kin nai loin khai rimsu, harsa tuar ngamin thakawl niuin perzuam ile singkhaw ni nikhat ah hlawhtlinghnak ngahtuh ai mihlawhtling ituh ii sing.
Thakawl le rimsu tuar lo ai hlawhtlinghnak ngah tum tu te lampui heh lampui pha le hluntlâk i lo ai laukul ii. Pathian pehnak kin kut ke hmang lo ai thilpha lo lak ai ngahhnak sumpai te heh hmuifu lo ai cukcamhnak ti le rawng bang ii. Kin Zanniat Ram ai khangthar te lakah khai rimsu harsa tuar ngam lo ai nunnuamhnak siiin mikhua mi ram ah vak singkhaw kin nun ah hlawhtlinghnak kin petu i loin hnawmcanhnak ah a tamsawn tu kin tlok sawn ii. Kin ram le miphun ah naper lo ai umthiam lo hmupha tampui nai lâi ii sing. Mirâng te in “Workaholic” ti ai naper lo ai umthiam lo lakin kinte pawl tu rimsu kin lâu mânin hnawmcanhnak ah kin hoi zianzo ii.
Râlkhat ai kin hmuhnak tlang mawi bang ai nun naitu mihlawhtling te bang ai mite awthnak nun naitu kin i thilhnak tuhin rimsu harsa tuar hmasa kinkul ii.

Pawn(language) heh Miphun nai tu ii

Iithnak u le nau te a hmasa in ngan sual hnak le ngankhelhhnak awm lekhaw a siar dan lo thiamsah tuhin ning ngen ing. Kin miphun le kin ram khangsohnak tuh ruatin caan tampui hmang in ruat ve de aw sim? Pawn heh miphun nai tu i ti singlai sual tuh hanglo ii. Kin pon naihnak neu kilkhawl hlah le singkhaw Miphun paai ah kin cang ngai khaw, mi in kin hnihsan tuh lai ii. Ciaman nang le kai kawntin kilkhawl nga sing?
A hmasa berin miphun le pon kilkhawl tuhin nang le kai pervo nai ising ai kilkhawl tuh ti fangin thil dangte bangin thingkuang song ah cabi in kalh ai kilkhaw thilhnak khai i lo man, ruatpha tam ngai nai i sing. A thupui ber ah tu innsang in pan kin kul ai innsang ah hmang hmasa ber kin kul ii. Insang ah hmang hlah le singkhaw milak ah tu hmang caan ngah de lo ai, hmang kin harhmun caan tam ngai awm de ii. Ciamanin insang ah hmang hampan tlang kin kul ihang. A hmang lai lotu awm le singkhaw hmangpan kin kul ai, lo hmang cia tu te khai uar ngaiin hmang tuhin zuam sinsin nga sing. Thuthimhnak pa khat sik le singkhaw Mizoram ai tlawmngai pawlkom lian ber Young Mizo Association (YMA) te lungrual ngai ai naper cak ber pawlkom pakhat ve i. Zaiman he tih bangin naper cak ai lungrual ngaiin naper thil i pa, ti le singkhaw Pawn pakhat hmangtlang man ii, tihnak hmu thil i sing. Ciaman kin Tu le kin Fa te kin pawn thiam ruai hlah le singkhaw a uhaam hnua lam fangin miphun pai ah cang ngaikhaw mawhphurtu aisu i pa, tifangin nu le pa te i ti tuh ai mawh kin hluk leh tuh ii. Khual na tlawn caan ah maw ramdang na hleng/awm lai caan ah maw mah Pawn hmang rualpui nai/hmu fangin zai tlukin thin na hiam pa? Ciami caan ah khiah Pawn thupui dan daak ruai tu pakhai i ai thin nuamruaitu pakhat khai i ve i ai, hai lo neuin thiam tlang tuh zuam tten nga sing.
Ciamanin kin miphun kin pon te khiah puahcophnak khai i lo ai Pathian semsuah ai Ro kin pehnak i manin kilkhawl nga singkhaw mawi ruai sinsin tuhin mawhphur hnak nai tten i sing ai, lailung vum ram cangcang ai awmtu kin Zanniat fate thinlung hmunkhat pu ai kin khaikhawm tu khai i manin kilkhawlin hmang tuh ttenin zuam tlang nga sing. Tam ngai laksong in pakhat hnuataber cah hiamhnak tu kin Tu le kin Fa te mah pawn in pawn tlang tuh ttenin ning sawm bet leh sal ing.

Tam ngai i aang.

Ram le Miphun khangsohnak daihtu - Zam Luai Thang, Aizawl

ZYO-ZMP kum 2 khimhnak Anniversary
Zanniat Youth Organization - Zanniat Mino Pawlkom (ZYO-ZMP) heh 29 May 2008 kum ah ding pan ai tun kum 2 khim hang ii. He kum 2 song ah mipui te ling tuh ai naperhnak te le laar loin naperhnak tam ngai um ii. Khangso tuhin lungrualhnak thawn zuam tlang nga sing. - ZYO-ZMP

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Published by:
Zanniat Youth Organization - Zanniat Mino Pawlkom
(ZYO-ZMP)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
~~~~~~~~

Zanniat Auaw: Vol-2 Issue-4 April 2010

Zanniat Auaw
Vol-2 Issue-4
April 2010
Laai Suahnia 27 Apri 2010
(Print Edition siar nuam te in Attchment ai Zanniat Auaw PDF file siik thil ii)
Isiah 60:12 “Bawipa na per hiam lo miphun le ram te tu hnawmcanin um tuh ai, paai sek tuh ii.”
Suu Kyi: Acozah thar kho tuh lo
24 April: Aung Suu Kyi ai thuphuangtu ber Nyan Win in Suu Kyi ponka phuang ai, tun ai Ralkap in acozah thar din tumhnak thula heh Thailand ram dinhmun bangin kho tuh lo ti ii. Thailand ram khai mipui in Thaksin ril napui ralkap in amah te daihhnak bawi per ruai ai, ramdaanpui khai ralkap daihdaan bangin bawn napui a rai hlan ah hnawm ii. Thailand ram dinhmun bangin Kawlram khai i tuh ii tiin rel ai a thinhnawm lo thu rel ii.

Election hlan ah Kawlram ah EU lut ngen
23 April: EU (European Union) in Kawlram (Burma) Election hlan ah Kawlram ah thil umdaan siik tuhin mi hlat hiam ai Kawlram acozah in lungkhim tuhin ngen ii.
Labour Party Manifesto
Tun tian Kawlram Election thula ah Party te in tumtahhnak le party dinhmun phuanghnak Manifesto fumfe nai lo ii. Labour Party in thula tlawm neu hetin laaihmai 10.5 ah phuanghnak nai ii.
“Greece le Turkey ram te thawn caan saau ngai amah te thawn kho ngaiin umtlang tuhhnak bawn tuh ai India le Paskistan ram 2 karlak ah dawrdunhnak nai tuh. He ram 2 (India & Pak) te heh Britain thawn pehzomhnak um maanin kin khangsohnak tuh ii. Thawngto Aung San Suu Kyi suak ruai tuhin nor tio tuh ai Burma ram heh Democracy i ruai tuh” ti ii.

Irrawaddy hiang ah Bomb puak
17 April nia ah Kachin ram ai Irrawaddy tipui hiang, Myitsone hmun ai China le Burma in bawntlang hnak Hydropower hmun ah bomb vai zeimawzat puak ai, mi 1 hliam tuar ii.
Mon te in raldo tuhin ralring hang
20 April: New Mon State Party (NMSP) in NMSP ai ralkap te thawn meeting nai ai, Mon ralkap te hampa lak ah lut tuhin hlathnak nai tlang ii. Official ah NMSP in member 3500 nai ai ralkap 700 nai ii. Hetin party lam tu 2010 Election ah tel tuh ai, ralkap te tu hampa lak ah um rih tuh ii.
Rangoon ah bomb puak mi, 8 thi
15Apr (AFP): 15 April nia ah Rangoon ah Kawl miphun te ai Tiipuai (Water Festival) ah bomb puak ai, mi 8 thi ii ai mi 94 in hliam tuar ii. Bomb khiah ralkap acozah te thawn pehzomhnak nai company hiang ah puak ii.

2010 Election ah Chin party 3 tel tuh
17April: Chin National Party (CNP) in 7April nia ah acozah ah hmin pe ai, Chin Progressive Party (CPP) le Mro or Khami National Solidarity Organization (MKNSO) te khai 9 April nia ah Burmese Election Commission ah register zo ii.

Party thar 16, Kawl Acozah ah hming pe
18 April: 2010 Election ah Political pary 19 te in acozah ah register zo ai, party thar 16 tel ii.
Party hlun te lakah Mro or Khami National Solidarity Organization (MKNSO); National Unity Party (NUP); le Union Karen League (UKL) te tel ii. National League for Democracy (NLD) telin party hlun 7 te tu tuntian Election ah tel tum lo ai, 2008 kum ram daanpui lungkhim lo ii.

Wa in Border Guard per tum lo
20 April: Kawlram miphun ai ralkap naitu te lakah pui ber United Wa State Army (UWSA) in ralkap acozah ngenhnak bangin ramri kilkhawltu ralkap (Border Guard Force) per tuh lungkhim lo lawlaw ii. Tun teng ah Wa in ralkap 20,000 nai ii.

General Maung Aye in Election thu ah..
New Light of Myanmar - 6April: April ni 5 nia Defence Services Officers Training School ai Graduation Parade ah Vice-Senior General Maung Aye in “thuanthu ah ram ciik te khiah thunaihnak hmangin ram hnawm ruai de ai, tun kum Election khai ramdaanpui bangin acozah tuh rilhnak nai tuh ii. Acozah le Tatmadaw in election kilkhawl tuh ai, ning khai ralring ngaiin rampua lam te thawn pehzom ai napertu te khiah ralring tu ih.” ti ii.
ASEAN Summit in Burma thula rel lo
Avai 16hnak ASEAN Summit ni 8-9 April 2010 nia ah Vietnam ah nai tlang ii. He khawmpui ah Vietnam, Indonesia, Malaysia, Thailand le Philippines te in khawmpui ai teltu Kawlram palai Prime Minister Gen Thein Sein hnen ah 2010 Election heh felfai ngaiin le dikcang ngaiin bawn tuhin rel tlang ii.
Inapui Singapore Foreign Minister George Yeo in Burma thula ah ramdang te in ruai thilhnak thu um lo ti ii. Asean Secretary-General Surin Pitsuwan in Asean ram te tun hnakin nongduun aamaam tuhin le Kawlram (Burma/Myanmar) khai tel zianzo tuhin sawmhnak nai ii. Meeting ben hnua ah meeting in relcathnak laaihmai 13 song ah Burma thula tlawm neu leek tel ii.

Palestinian khuapui tuh Jerusalem
4 April: Palestinian Authority Prime Minister Salam Fayyad in hmaikum ah Palestinian te in Jerusalem ah nehhnak aw au tuh ai, Palestinian khuapui i tuh ii tiin 3 April zaan ah phuang ii.
Hamas pawl hotu ber Khaled Mashaal Palestinian misualral pawl thawn thupniuin tawkduunhnak ah Israel thawn hla tete tuhin thu reltlang ai, cang thil tawpin do tuh thu rel ii.
Palestinian Prime Minister in 1967 kum ai ramri bawn awnghnak bangin hmai kum ah Palestinian te in ram thar nai tuh ii tiin phuang ii.

Economics ah Burma & Vietnam
4 April: 4 April nia ah Burma le Vietnam ram 2 lungrualin sumpaihnak lam thula phuanghnak laai suah ii. He thula heh Vietnamese Prime Minister Nguyen Tan Dung in ni 3 song Kawlram a tlawn hnua ah canghnak ii. Ram 2 te in sumpaihnak lam, Bank lam, Ceet lam (Industry), Nga lam (Fisheries), vanzuang lam, phone lam, ceetsii (Oil & Gas), Electronics lam le motor bawnhnak thilri lam te tel ii.
Vietnam heh 2010 kum song hmuah ASEAN chairman per ai, 2010 kum ah Brunei ram in per tuh ii.

Kawl ralkap in Vote nai mipum siar
21 April: Tundung Rangoon lam ah State Peace and Development Council (SPDC) in United Solidarity and Development Association (USDA) thu pe ai, Rangoon Division ai um te vote nai ben mipum siarhnak nai teng ii.
2008 kumai Referundum bawn tuh fangin hetih bangin mipum siarhnak lang ai, he a langhnak te khiah Vote pe kul lo ti ai, amah te lang cia hnak hmin te heh acozah lam in daihnak ah thun sah awng ii.

Ahmasa ber Ni (Sun) zuk fiang ngaiin
Van ai Hubble Telescope in a vai-1hnak Ni (Sun) zuk heh fiang ngaiin laivum mipui siik thil tuhin tlangzarh ii.

Zanniat ram le Miphun
Tun kum May 29 nia heh Zanniat Youth Organization-Zanniat Mino Pawlkom (ZYO-ZMP) khim nia ii. He nia heh Zanniat ram mi te ca thil poimawh ngai ii. ZYO dinghnak le tumtahhnak te, naperdaan te mi tam ngai in ling fiang lo hnak tam ngai um thai ii.
ZYO dindaan thuanthu hnakin pawlkom ding a kulhnak thula sawn heh poimawh sawn maanin hetin ruat tlang nga sing.
Miphun:
Miphun naitu mi te khiah ram hmuncaang ah um thil ii. Inapui a miphun ihnak pon te, laa te, daan te le thuanthu te tian paai ruai lekhaw nung kongin a miphun ihnak paai ii. Tun kin san ah ciabang dinhmun ah ding pan hang ii sing. Zanniat ram mi te in mah pon le laa thiam nawn lo, miphun ihnak khai ling nawn lo, miphun dang te bangin tlangleng kin tam ze hang ii. Kin paai tete ii.
Ram:
Minung umhmun lailung heh poimawh ngai ii. Minung tu tam aamaam thil napui, lailung le ram tu minung bangin khang thil lo ii. Minung tam tete maanin lailung le ram in thual nawn lo dinhmun tian laivum ah minung te dinhmun i hang ii. Lailung mannaidaan lingfiangtu miphun te in amah te ram khiah mi te lak ah humhim ai, mi te kut song ai ram tian buaipui de ii.
Miphun dang te lakah Chakma miphun te khiah ram nai lo ai; India, Burma le Bangladesh karlak ah vaakvaai ngaiin khuasa de ii. Tun tu India le UNO lam tianin roh ngaiin zuam ai, India ram ai Mizoram ah Chakma miphun in District nai ben zo ii. Chakma heh Mizoram ai miphun te thawn tunhlan Mizoram ding ngom panin thuanthu ah le thisan tianin pehzomhnak um lo napui tun tu India acozah rori lingpuihnak thawn India ram ah ram nai zo ii. India le Burma ram karlak ai khausa te lakah Kuki te khai Chakma te bangin umhmun hnget ram nai ve lo ii. Ciamaanin tun Kuki te in ram nai tum ai, Kuki ram din tuhin pawl ding zo ii. Kuki te in ralkap nai ai Burma le India ah harsa tuar kongin buaipui ii.
Laivum ah ram nai lo miphun hmu pha tam ngai um ii. Israel ram ai Jews miphun te khai tunhlan kum rai ngai ram nai loin laivum ah lo um awng ii. Ikhalkhaw, tunhlan Abraham san in amah te ram, David siangpahrang uk awng hnak ram le Jerusalem khuapui khiah cuan tio ai, hnuata tu tun ai Israel ram din ben ii. Ram din tuhin sumpai, caan le nunhnak tian liamin roh ngaiin zuam awng ii.
Miphun te leekin ram din tuh tihnak i ber lo ii. Miphun tam ngai in ram pui din ben lekhaw ram ngaw le ram lian din sawn ii. Lungrual thilhnak miphun te in ram din ben tuh heh thupui ber ii.
Mi bawngpha Zanniat ram mi te:
Ram nai lo miphun te siik fangin Zanniat ram ai um te tu bawngpha ngai ii. Tunnia tian Zanniat ram mi te tu a dang neuin um thilhnak ram nai ai, miphun ihnak thuanthu, nundaan, khuasadaan le pon te khai miphung dang te thawn rawi loin nai ii.
Falam peng songah Run tiva (Manipuri River) ai nisuakhnak lam khiah tumce ngaiin um ai, Kalay hmunrawn ram ai Lairawn tihnak khai a tam sawn tu Zanniat mi te khuasahnak hmun le ram te ii. Lairawn le Laitlang ram naikoptu miphun bawngpha hlaice te heh Zanniat ram mi te ii.
Miphun:
India ram ah Mizoram State ding hlan ah ‘Mizo’ hming um lo ii. Mizoram State ai um Hin le Nam veksen heh Mizo ti sek ai, Mizo miphun bangin umtlang ii. Ciabangin Zanniat ram ai um mi veksen heh Zanniat mi ii.
Zanniat miphun song ah Hin tam ngai tel ii. Cen, Zanniat ram ah pi le pu te san panin khuasa te khai Zanniat ram mi imaanin Zanniat mi ii.
Miphun ihnak poimawh ruai lo maanin tun kin san ah mi te lakah mah pon hmang tuh khai zakthi ai, mi te lakah khai Zanniat mi ihnak rel ngam lo tianin Zanniat mi um hang ii. Miphun ihnak zawt lekhaw “Falam Mi” tidun de ai, “Falam tihnak heh Miphun i lo ii” tihnak ling lo hang ii.
Hetih bangin um lekhaw Kawlram Democracy ngah fangin Zanniat te tu ram khai nai lo, pon khai nai lo, mi te daihdaan le bawnhnak hluntu tuh menma i tuh ii.
Zanniat mi paai rianro:
Tunhlan panin Zanniat ram mi te in mah pon uar lo ai, mi pon (Laizo/Falam, Kawl etc.) te uar sawn maanin tun kin san ah Zanniat mi rori Zanniat pon ling lo hang ii. Zanniat tidun nawn lo ai, miphun ihnak zawt fangin Falam te, Mizo te etc. tidun sek hang ii. Zanniat ihnak zei nam lo hang ii. Mi pon uar sawn hang ii. Mi pon ai laa te sa fangin a hiam hang ii. Tun kin san ah Zanniat pon in Pathian thangphathnak laa (Gospel Song) te le iitdunhnaklaa (Love Song) khai za pha tlawm ze hang ii.
Laimi lakah Zanniat in Holy Bible nai hmasa ber napui tun kin san ah Zanniat mi tam sawn in Zanniat Bible hmu awng lo ai, siar hiamhnak thinlung khai nai lo hang ii.
Tunhlan pipu san ai khua 1 le khua 1 zuamdunhnak te, miphun 1 ah lungrual thiam lo ai, Hin le Nam ah buaihnak te maanin tun kin san tianin Zanniat ah lungrual thil lo hnak khai ii.
Zanniat te in tun hlan panin Zanniat ah lungrualhnak bawn lo maanin tun kin san ah Zanniat mi te tu mi hnua hluntu dinhmun ah um hang ii. Mah daihhnak le ihnak tian rel ngam lo le dingpui ngam lo dinhmun ah um hang ii.
Zanniat ah lungrualhnak um lo maanin Zanniat mi in mi pon le laa leek thiam hang ii. India ram ai um Zanniat te tu a tam sawn Mizo ah cang sek ai, Kawlram ai um te khai a tam sawn tu Zanniat mi i loin Falam mi ah cang sek ii. Kawl lakah um Zanniat te khai Kawl mi ah cang sek hang ii. Mirang ram hleng te khai Mirang i thil tuh cuang lo ai, a nong ber Laimi (Chin) ah um tuh menma hang ii. Laimi (Chin) mite lakah thil ti ben deuh te ai hnua hluntu menma ah cang rianro tuh ii.
Ding kuul:
Miphun dang te khanso sek hang ii. Zanniat te khangso ve tuhin ZYO-ZMP in hetin a hampan ii. Miphun dang te lak ah Zanniat te in hngal pha a naihsun Zanniat miphun ithnak te, pon le laa te, ram thula te uar nga sing. Zanniat ah lungrual kuul ii. Zanniat ah lungrual lo lekhaw Zanniat ram mi te tu umhmun fumfe nai lo mi vaakvai i tuh ii sing.
- Salai T.K.Thang
Raldo tuhin Afganistan ah US lam lut
Afganistan ai Taliban le misualral te do ngaingai tuhin US le thurualpui te lut hang ii. Misualral te do fangin US lam in ralkap a tlawm thai berin do tuh daan le mipui in khai tuar tlawm thai ber tuh daan te zingzoi pan hang ii.

Taiwan ah Hlinhlin
26 April: Taiwan ai 6.9 Richter scale hlinhlin heh a ram ai 10:29am ah hlin ii. He hlinhlan maanin siattawkhnak le Tsunami thula um laai lo ii.

Turkish tlang ah Noah Lawng tawk?
Chinese le Trukish te teltlanghnak pawl 1 in Turkey ram ai tlang vum ah Noah Lawng (Noah’s Ark) tawk zo um thu phuang ii. Lawng heh 4000 feet ah um ti ii. He pawl 1 in Noah lawng ai thing tawk ai, Carbon Dating hmangin siik fangin a tawkhnak thing khiah kum 4,800 upa zo thu hmusuak ai, Noah san thawn bangrep ii ti ii. He pawl in tun ai a tawkhnak heh 100 ah 100 Noah Lawng ti ngam lo napui 100 ah 99.9 i tuh ii tiin rel ve ii. He a tawkhnak lawng songah thingkhaang te khai um ai, ramsa te umhmun baang ngai thing innsong te khai um ti ii.

China ah hlinhlin, mi 400 thi
15 April: China ram ai Qinghai Province song, Yushu area ah 7.1 magnitute Hlinhlin tlung ai mi 400 thi ai, mi 10,000 in hliam tuar ii. 7.1 magnitute hlin hnua ah 6.3 magnitute hlin leh ai, inn thawng tam ngai, electric ban te, temple tam ngai le gas dahhmun tam ngai hnawm ruai ii.
Laivum Hlinhlin record:
27 Feb 2010: 8.8 magnitude in Chile hlin, mi 452 thi
12 Jan 2010: 7 magnitude in Haiti ah mi 230,000 thi ruai
29 Sep 2009: Indonesia ram ai, Sumatra ah hlinhlin tlung, mi 1,000 thi
6 Apr 2009: Italy ram ai tunhlan khuapui hlun poimawh L’Aquila ah hlinhlin tlung, mi 300 thi
29 Oct 2008: Pakistan ram ai Quetta ah hlin, mi 300 thi
15 Aug 2007: Peru ram ai Lima hiang ah hlin, mi 519 thi
27 Aug 2007: Indonesia ram ai Java ah hlin, mi 5,700 thi
8 Oct 2005: PoK ah hlin, mi 73,000 hnakin tam thi
China ram Hlinhlin rauh record:
12 May 2008: Sichuan ah mi 87,000 thi
28 Jul 1976: Tangshan ah hlin, mi 242,000 thi
5 Jan 1970: Yunah ah hlin, mi 15,621 thi
16 Dec 1920: Gansu hiang ah hlin, mi 230,000 thi

Iceland ram hrek Lava ii
Kin lailung ai a pua lam ber heh Silicate lailung, he hnia ah tii bangin lunghnak lailung sa ngai Mantle um ai, Mantle hnakin tii lo deuh lailung song lam tuamtu le a song ber ah a cang ber lung um ii. Lailung vum lam ai rithnak maanin lailung hnia lam Mantle hmun heh lailung le lungto te khiah a sa ze maanin tii sek ai Lava tiin ko de ii. Lava heh lailung vum ah suak de ai, Maitlang (Volcano) tiin ko de ii.
Volcano tihnak heh Roman te ai mai pathian Vulcanus hming an kawihnak ii.
Iceland ram hrek khiah Maitlang ai suakhnak Lava in dim ai, a ram pum dawn khiah maitlang in suakhnak vut in dim sek ii. Tunia tian Scientist te in maitlang puak tuh ling cia thil lo ai, zeikom ah khai kin lailung heh a hnia lamin maitang suak thil ii.
Maitlang puak fangin hlivua ah maivut dim sek ai, Pilot te in lailung hmu thil lo leek i lo ai, Jet vanzuang te zuamhmun Troposphere vum lam tian ah maitlang ai suakhnak maivut in hlivua dim ruai sek de ii. Jet vanzuang engine song ah maivut te lut de maanin vanzuang hnawm ruai de ii.

Black Hole in Galaxy hnawm ruai de
Van ai Black Hole te in Galaxy ai um Lailung te ai thilnung te ca poimawh hlivua te duut sek de ai, lailung thi ah cang ruai sek de ii tiin Scientist te in ti ii. Kin lailung in heelhnak Ni (Sun) umhmun Galaxy heh Milkyway Galaxy tiin ko ai, Ni (Sun) hnakin ngaw sawn Ni/Arsi siar ben lo zat tam umhnak ii. Kin umhmun Milkyway Galaxy thawn a nong ber ah Blackhole 1 um tengteng ii tin mithiam te in umhnak nai ii.

Arai hlan ah hlalang tel lo 3D Movie
TV le computer hmai siik kongin hmu thilhnak zuk te hnakin a tak baang sawn 3D zuk le zuknung heh um zo ii. Minung mit in hmuhnak bang rori in hmu thil hang ii. Tun tu cia hnakin khangso deuh 3D zuknung khai hlalang tel lo lawlaw in siik thil tuh hang ii. Tunhlan ai 3D zuknung/movie te tu hlalang (mirror) hmang napui tun tu mirror tel lo, a tak bang rori in hmu thil tuh ai, mit uur tul lo hang ii.

Zauhsuam tuartu te ca Pope kap
Valletta (Malta): 18 April 2010 nia ah Pope Benedict XVI in Catholic song ai puithiam te in zohsuamtuarhnak te tawk ai, lungsia ngaiin kap ii. Catholic Kohhran in roh ngaiin he thula tawlrel tuh ii ti ii. Benedict in hetih bang ai Catholic puithiam le kohhran upa te in thil pha lo bawnhnak vum ah zakthi kuul thu le poi ti ngai thu Maltam ra ai Vatican Embassy ah tawkduhnak hmun ah rel ii.
Tun tum heh lailung vum ah Catholic puithiam le upa te in naupang le nupang te mawi lo ngaiin lo ti awnghnak te thula ah Pope in laivum ah phuanghnak a vai-1hnak ii. Pope in zohsuam tuartu te ca sawngen sahhnak nai ai, zohsuam tuartu te khai amah rori in mithli far kongin pon ii.
Tun dung US ah nupang 2000 vaal Catholic puithiam te thawn thula nai thu le German ram lam ah khai puithiam te in fa tam ngai nai thu thuthang tam ngai um ii.

Iceland ah Maitlang puak maanin Europe ah vanzuang zuang thil lo
Tun naai ai Iceland ram ah Maitlang puak maanin Europe ram veksen dawn khiah hlivua ah maivut (Ash) in dim sek ai Jet vanzuang te zuang thil lo maanin Europe ram lam ah khualtlawng te in harsahnak tam ngai tawk ii. Jet vanzuang te zuang thil loin com ai, vanzuang ticket man khirh saal man thawn, passenger te hotel ah um ruaihnak man te thawn Vanzuang company lam roh ngaiin sumpai bo ii.
Europe ram zuang tuh vanzuang te khai Maivut heel kuul maanin lamkhong hla sawn in zuang kuul ai, Vanzuang ticket man khai kaai sek ii.
West Europe feh hiam te in Athen ah vanzuang in Train thawn Paris hleng kul ai, ni 2-3 caan bo kuul ii. April 20 nia ah he maitlang in maikhu suak leh ai, Europe ram zuang tuh vanzuang te khai ralring ngai ii.

Hnuhnun (Papaya)
- Mai Khim Hlen
Minung te kin nuncakhnak tuh ca ai kin kuulsamhnak Vitamin pha kin petu thingthei phun tampui laksongin hnuhnun thei phathnak thu, kin tiksa caai a pha dân te Laivum mithiam le Doctor tepawl ai lâinganhnak song an asiartu kinram le miphun ca phahnem hnak umve natu ti’ai umsin hnak thawn “Hnuhnun” aipha haltlang tuh in ningsawm ing.
Hnuhnun heh thingthei uur ngai phunkhat, kinram ah leikul loin kinvuan le lo ah te kin nai thilhnak ii. Hnuhnun kin ai fangin kin rawngai hnakte kinpâi sahtu kin pumpui ca khai apâi nuam ii. Hnuhnun in kin taksa hrang ai a kulhnak ber cakhnak (Protein) leh Vitamin te nungruai ii. Zaiman tifangin Hnuhnun ah cakhnak Proteoltic enzyme um ii. Ciahlai ah ‘Sa’ hminhar deuh kinsuang fangin, hnunhnun hlak lesingkhaw sa nemruai ai, hminbaai ngai ii. Ciabangin kin pumpui ai rawng cip ben lo hnak te heh hnuhnun in nem ruai thil ve ii. Ek khal te khai nemruai thil ii. Kin pumpui ciangruai ai kin tiksa nungruaiin, mamruai ii.
Dr.Lytton Bemard in hnunhnun ai tam fangin, kin vun con tuh hnak lo kham ai, tarhar thai ti ii. Zaiman tifangin kin thil aihnak te kin pumpui in a cipniu in kial benlo fangin kin vun te con baai ii. Ciamaan in pumpui cak lo te hrang hnuhnun ai tam fang cak hnak leh tiksa nung hnak te kinpe thil ii. Kin cakfang kin zuan khai zâng ai kin tiksa khai kin cak ii. Mirang te tu hnuhnun in bawnhnak Simu (tablet) te khai ai de ii.
Cen, Hnuhnun ah “Arginine” tihnak um ai, ciami in pasal te “Ci” cakruai ii. Cen “Carpain” tihnak khai hnuhnun ah ummaanin, kin “Lung” hrang pha ii. Thingthei hrekkhat te neilo hnak “Fibrin” ti hnak khai hnuhnun in nei ai ciami in kin thisan feh dân hmân ruai ai, kin thisan fimruai ii. Cen Vitamin “C” khai tam ngai nai ii. Kin caklo ai Antibiotics kin aimân kin thisan kânghnak te hnuhnun kin ai fangin kin thisan tamruai sâl ii. Kin ram ai Sibawi pakhat, Kawlpa in a songkalh êkkhal mânin sidawt tuhin ko le Muyi (Distilled Water) lo dawt sah le ciahnua ah a vuan songah hnuhnun hmin hmumânin loihruai le aitlang ii, a thaininghla fangin Kawlpa in Sibawipa nangmah naihhla sii idawt sikhaw i songuur i nuam ii ti’n lo aan ii. Ciamanin minung te nuncakhnak tuhin phahnemhnak tampui kin petu hnuhnun heh kin khua kin ram le kin miphun ca nuncakhnak kin petu ii ti lingin aipha hal nga sing.

Coffee le Lapheh suup tu
Coffee, lapheh (Tea) le chocolate ah caffeine um ii. Caffeine in tiksa tho ruai napui tam ze lekhaw Lung (Heart) hnawm ruai ii. Cofee ding tam te thinlung ah rimsuhnak tam ruai ii.

Nundaan pha lo 4 maan kum 12 tar
Minung heh kuakfawp, zuding, taksa mer hiam lo le aidin pha lo maanin kum 12 tar ruai ii tiin Oslo University mithiam te in hmu suak ii. He thil 4 maanin minung nunhnak ah thihnak nong ruai ii.
Ciamaanin kaukfawp, zuding, taksa mer hiam lo ai thazawnghnak te, tiksa ca rong pha ai lo hnak te hlum tlang nga sing.

Pa Rev. Thang Tsin thuanthu pehhnak
Tlawrzan khua ah tlawn leh thio le Tlawrzan te in a khualu lamkhung fip hmun ah thirthang lo tawi le Pa Thang Tsin to hnak Sai ke hmailam 2 heh thirthang ah awk ii, cia vele Pa Thang Tsin khai Sai vum in rang ngai in tolh le “ Mer lo niu in um tu law” ti’n a sai khiah ti le, sai khai merlo niuin um ve ai thirthang khiah a hawk sah hnua ah Tlawrzan khuasong ah harsa hnak umlo niu in hleng ben leh ii.
A khualtlawn hnak thu: Pa Thang Tsin tu Fuur khaal ti umlo hla 3 hla 4 inn tlunglo in um de ii. Kawl ram Angteng in Lusei ram Champhai tian khua cang ah thuthangpha reel in tlawng de ii. A khualtlawn lai ai a rualpui te pawl tu Saya Lal Bonga, Saya Bawka, Saya Chawn Tur le Saya Tuah Hrang te pawl ii. A khual tlawn hmun ah hluntu khai nai de ai Lumbang ai Pa Than Kim le Parte ai Pa Neih Hmun te heh a hlun tamber te ii. Pa Thang Tsin heh vel tamsawn ah Rev Dr. Cope thawn khual tlawng de ii.
Pa Thang Tsin le Rev Dr. Cope te pahnih heh Kalaymyo in Tawngphila ah tlawn tuh ai a feh laiin Lamkhung ah Rawn tii tan kul maanin tii tan tuhin Dr. Cope in a boot hawk tum ii. Ciaveleh Pa Thang Tsin in, hawk harsain kaimaan naput sawn ngang ti le Dr. Cope put kongin tii tan pui ii. Rawn lai dung hleng fangin Pa Thang Tsin in lung naal fon ngah ai a pahnih in rawnti ah sawn kawm ai tii beh kawm hliau ii. Rawn raal a kai hnua ah a pahnih in siik duun ai hnihsan duundek awng ii.
Vaikhat tu Tedim ah Rev. Dr Cope in Laitlang ai Saya te pawl Pathian thu zirhhnak nai le thuzirlo ai a com caan ah Rev. Dr Cope le Saya dangte pawl khuasong ah leengtuh ai a feh kongin Rev. Dr Cope heh rinlopui in lungsui maanin bawkkhup in bah le Pa Thang Tsin khai a hnihsuak ze supben loin rohngaiin lo hnihsan ii. Rev. Dr Cope in mi bah hmu ai thongang tih tumruul in i hnihsan so li tu na aang i awm? ti’n mithmai siathah ngaiin zawt le Pa Thang Tsin in I nu songai i suakin tuntian Mirang bah hmu awnglo ing! Mirang te khai bah theive i awm ti’n ruat ai i hnihsuak zemaan in hni ing ti’n saang fangin Rev. Dr Cope khai hni lehsaal ii.
Pa Thang Tsin heh camcu nai lo ai khualtlawn ai Pathian thureelin vaakde ii. Cialai in mi tamsawn in Pathian thu ngaai hiam lo ai Pathian thureel te khuasong ai camtuh khai daih lo ii. Ciatihbang ai a khualtlawn hmun ah Pathian thureel tuh daihlo maanin khuasong ah cam siang loin khuahnarpua ah caamruaitu khai tawkde ai thingkung hnia ah te camde ii. Ciatihbang ai camhmun tawk lo ai hampalak ai a cam fangin aihtuh lamfak a kenghnak nimdentheu le thakphit rawng ah ringin Pathian Thuthangpha reel de ii. Hetihbang ai kin Pathian sangtu hmasa te in na a perhnak maanin tunnia caan ah kinte in khai Pathian thu kinling thil ve hnak ii.
Vaikhat tu Khupleng khua in Vanniam baan tuh ai tumtahhnak thawn feh le lamlak ah Tlawrtang khua ai Pa Kaang Bil thawn tawkdun le, a tawkdun hmun ah Pa Thang Tsin in Pathian thu reel ii. Pa Kaang Bil tu Tlaisun tlawn tuh inapui Pa Thang Tsin thawn a thureelhnak tawpthil nawn lo maanin Congkua ah cam ii. Pa Thang Tsin heh a tawkhnak hmuah hnen ah com lo ai Pathian thureel de maanin mihrekkhat in a tawktuh lautu khai lo um de ii.
1930 kum khuasak khua khawmpui ah Saya te lahkha sangruai tuhin thusuah um le Pa Thang Tsin in “Lo ciikniu vai ai, rawng tampui khawm hiam bang kin cang ngai, Pathian ram kin langhnak a ciik ze lai ii. lahkha kai kinkuul lailo ii” ti’n lo ti le Saya dang te pawl thinraw ngai napui ai Rev. Dr Cope in aan thun ii. Cialai ai Saya te pawl in lahkha paisa Ks. 15 lek ngah napui ai a ngahhnak lahkha tahin a perhnak heh mankhung ngai ii. Hemi khawmpui ah Pa Thang Tsin heh Falam pengsong ai Zahau, Ngawn, Khualsim le Zanniat te hnen ai Pathian thureel tuhin Rev. Carson le Dr. East te in pervo pe ii. Cialai ai Karen Saya Mawng Goon bawmtu hlangta Khualsim Saya Shwe Hlaing (Tial Hmung) thawn naper tlang de ii. Pa Thang Tsin heh kut zungthiamhnak nai ai, Innsahnak thilri khai khimniuin nai ii. Kum 1910 ai Moulamein a tlawn fangin Tuluk Pastor Ah Shoo in Innsahnak thilri te lo suum awng ai, Falam ai um Tuluk rualpui a naihnak Ah Vong, Ah Pong, Ah Hoe, Ah Dwe le Ah Ngin te pawl in khai thil tampui lo suum awng ii.
(Zanniat Auaw May hla ah peh leh tuh)
US ah nutar tam
24 April: US ai napertu te lakah nupang heh 100 ah 18 ii. PHI National in thuzingzoihnak bawn ai 2008 kum ah US ram pum ai napertu nupang te lak songah innsang lam (home care aides) napertu nupang napertu 100 ah 28 heh kum 55 vum i thu hmu suak ii. PHI in 2008 kum in 2018 song ah napertu nupang heh 3.2 million an 4.3 million tian tam tuh ai, kum upa nupang khai tun ai 22% - 30% tian khang tuh ii tiin phuang ii. Naupang le miuur kilkhawlhnak lam napertu tam ber heh kum upa nu lam tam ai, naupang le miuur te in khai kum upa daih sawn ii.
Chin state ah mi 14 maikaangin thi
March 26 nia ah Tonzang township song ai Cikha ah ram maikaang maanin mi 14 thi ii.

USA Taxas Tlangval in Zanniat fenu nai
15 April (Thursday), Aizawl: Hemi nia zanlam nazi 3:00pm ah Mizoram Zanniat Youth Organization, ZYO-ZMP ai kin Finance Secretary Fenu Khim Hlen in USA, Taxas Tlangval pasal ah nai ai songkhat ulenau le rualpui te zânfâk aitlanghnak a bawn hnua ah 19April 2010, Sunday nia Zanniat Christian Fellowship Biak inn pumkhawm program ah vaihlahnak nai lehsâl ii. Fenu Khim Hlen vaihla hnak program ah ZCF Pastor Rev. Phun Thawng in hmuifu pe ai sawngensahhnak nai hnua ah ZCFY leh ZYO aiawh in Fenu Ruth Tluang hnem Zing in thucah rêlhnak nai ii. Fenu Khim Hlen heh Zanniat Youth Organization le Zanniat Christian Fellowship Youth ai kin rinsan ngai hnak ii. Fenu Ruth in Fenu Khim hlen heh pasal phangai naimân in ângpui hnak thute rêlhnak ah ZYO le ZCFY ca ai kin rinsan hnak in a pasal umhmun USA lam ah kin fehsan tuh mânin pamhaihhnak thu te a mithli far kongin rêl ai a pasal ca nupui phaber ituhin le fanau phapha cawisah tuhin “Pathian in hmuifu nalo petu selaw” ti'n daihsahhnak thu tampui rêl ii. Zanniat Auaw lam ai Nun Cakhnak lam ai kin thu le la te kin ngansah tu le ZYO, Mizoram Unit ai Finance Secretary in ramdang hmundang ai kin fehsan tuh heh kin pamhmaih ngai ii. A umhmun câng ah Zanniat ram le miphun mawiruaitu itu hram seh ti'n Pathian hnen ah sawngen sah nga sing.

Vazuun Production
Khangthar te in Vazuun Production din ai, Media lam hmangin Zanniat mi te in Zanniat pon le laai uar tuhin zuam tlang ii. Ahmasa ber ah Korea zuknung Mithi Thawn Iitduun (In love with the death) tihnak Movie heh Subtile ah Zanniat pon in bawn ai, ramsong le rampua lam ah siik thil tuhin sem ii.

Jesuh song ah um tu CD
2002 kum ai suah zo hnak JESUH SONG AH UM TU CD heh tunin a tharin bawnsaal ai, Delhi, Aizawl le Malaysia te hnen ah lai thil tuh saal ii. Lai tlang tuhin khai sawmduun ii sing. CD 1 Rs. 50/- ii.

American te in ram mi ihnak hlum tete
25 April: Geneva ai Jackie Bugnion, director of American Citizens Abroad in tun kum 2 song ah rampua ai um American te in American mi ihnak hlum lio tam thu phuang ii. Tun hlan ah hetin US mi te in a ram mi ihnak daih lo thula phuang ngam de lo napui tun tu phuang lo cang lo ai, thil poimawh roh i thu Jackie in phuang ii.
Hetih bang ai US mi te ram pua um fangin a ram mi ihnak lon hiamhnak ber tu, US mi te in a ram ah sumkhon (Tax) tam ngai pe kuul ai thil dang tam ngai phurrit um maanin rampua ai um te in US mi ihnak lon hiam tam tete hang ii.
US ai Federal Register in 2009 kum song ah US mi 502 in US ram mi ihnak hlum thu phuang ii. 2008 kum ah mi 235 in US mi ihnak hlum ii. US rampua ah US mi heh 5.2 million um ii.
Sport News
English Premier League Top Seven List & Express Liverpool Position
1.Chelsea FC 36 play 25 Win 5 Draw 6 Lost 80 Points
2. Man U FC 36 Play 25 Win 4 Draw 7 Lost 79 Points
3.Arsenal FC 36 Play 22 Win 6 Draw 8 Lost 72 Points
4. Tottenham 35 Play 19 Win 7 Draw 9 Lost 64 Points
5. Aston Villa 36 Play 17 Win 13 Draw 6 lost 64 Points
6. Man City 35 Play 17 Win 12 Draw 6 Lost 63 Points
7. Liverpool 36 Play 18 Win 8 Draw 10 Lost 62 Points

Published by: Zanniat Youth Organization-Zanniat Mino Pawlkom
(ZYO-ZMP)